Bank, dekentje, kerstfilm!

Ieder jaar kan niemand om de kerstdagen heen. 25 en 26 December staan hoe dan ook voor de deur. Of je het nu wil of niet. De Joop-redactie vroeg een aantal opiniemakers hoe zij de kerst doorkomen. Zet je schrap voor een uitzinnige kerst en volg de rubriek: ‘Hoe overleef ik de kerst’. Deel V: Joop redacteur Samira Ahli geeft zich over aan de onvermijdelijke stroom kerstfilms op tv.

Kerst betekent voor mij, en ongetwijfeld velen met mij, een berg ‘gratis’ vrije tijd. Doordat alles piepend tot stilstand komt, school, studie, politiek en openbaar leven (oftewel werk), moeten we opeens zelf structuur gaan geven aan de dagen. 

We kunnen deze tijd gebruiken om de banden met familie en vrienden aan te halen. In deze kerstreeks zijn ons al recepten , muziek en tv-series voorgesteld om het allemaal nóg leuker te maken. Daar ben je dan eerste en tweede kerstdag zoet mee. En dan is er nog een hele zooi koude lege winterdagen over. 

Natuurlijk zijn er allerlei zonnige ontsnappingsroutes. Maar voor wie de eindejaarsuitkering precies op tijd komt voor het ter ziele gaan van de koelkast, blijft er maar één ding over. Thuis op de bank gaan zitten met een dekentje en de onvermijdelijke stroom kerstfilms op tv over je heen laten komen. Voor de kerst-cynici, don’t worry, het wordt vanzelf 1 januari. Mocht u wel dol zijn op kerstfilms, maar toch enige controle willen hebben over de volgorde waarin u ze tot u neemt, dan kunt u ze ouderwets huren of, laten we eerlijk wezen, (illegaal) downloaden. 

Ik heb er een tiental op een rij gezet. Let wel, het is geen top tien. Hoe u de films waardeert moet u lekker zelf weten. Wel heb ik voor ieder wat wils, cynicus, romanticus of relativist. 

Alle kerstfilm zijn natuurlijk bedoeld om ons aan de officiële betekenis van het kerstfeest te herinneren. Nee, niet mooie lichtjes, lekker eten en cadeautjes. De kerstgedachte schijnt iets te zijn met naastenliefde en vrede op aarde, afgedwongen door een alziende god die een zoon van vlees en bloed had.

Een traditioneel kerstverhaal is dat van de vrekkige Ebenezer Scrooge die tot bezinning komt na een bezoekje van drie spoken uit verleden, heden en toekomst. De novelle A Christmas Carol van Charles Dickens (uit 1843) werd voor het eerst verfilmd in 1908 en daarna nog vele, vele malen meer, op de meest uiteenlopende manieren. De versie uit 1951, getiteld Scrooge, wordt door velen als de mooiste gezien. Ik heb daar zowaar een trailertje van gevonden. Ik durf echter ten zeerste te betwijfelen of u deze op tv zult tegenkomen. Met een beetje mazzel wordt het Muppets Christmas Carol (1992). Keileuk en daar kunt u eventuele kinderen ook even zoet meehouden. Maar bij een echt een goede kerst wordt het Scrooged (1988) met Bill Murray.

Kinderen, ik noemde ze al terloops, in kerstfilms en sowieso met kerst spelen ze vaak een belangrijke rol. Met hun relatief grote hoofden en kleine handjes verpersoonlijken ze alles wat goed en onschuldig is. Als het aan de kinderen lag was het allang vrede op aarde. In Home Alone (1990) , gegarandeerd ieder jaar op een van uw commerciële zenders te zien, wordt een nog niet in aanraking met drugs gekomen Macauley Culkin per ongeluk thuis achtergelaten, terwijl de hele familie op kerstvakantie gaat. Juist dan wordt het huis belaagd door inbrekers, maar het jongetje weet ze slim en met gepast geweld buiten te houden.

Ook in The Santa Clause (1994) draait het eigenlijk allemaal om het kind. Vader Calvin doet zijn best om het geloof van zijn zoon in de kerstman levend te houden, maar dat blijkt moeilijk als je er zelf niet meer in gelooft. Als hij op magische wijze langzaam in de Amerikaanse versie van Sinterklaas begint te veranderen, moet hij er letterlijk aan geloven. Nog een film waarin de vader de kerstgedachte met alle macht levend probeert te houden is National Lampoon’s Christmas vacation (1989). Hij nodigt de hele familie uit voor kerst bij hem thuis en dat is meteen zijn grootste fout. Het wordt, hoe kan het ook anders, één grote chaos. 

Chaos wordt het ook in Tim Burtons animatie The Nightmare before Christmas (1993) wanneer de bewoners van een dimensie waarin griezelfestijn Halloween de enige feestdag is kerst ontdekken. De kille Halloweeners omarmen het warme fenomeen kerst van harte, maar onervaren als ze zijn met de organisatie maken ze er een potje van. Speelgoed neemt monsterlijke vormen aan, de kerstman wordt ontvoerd en een arreslee met skelet-rendieren wordt uit de lucht geschoten. Uiteindelijk moeten de Halloweeners leren dat voor kerst alleen maar liefde nodig is en niet al die poespas. 

Ach liefde.. Naar mate de secularisering om zich grijpt zoeken mensen steeds vaker bezinning, goedheid en nut in hun relaties met familie, vrienden, geliefden en andere naasten. Daarom voor de rasechte romantici onder ons Love Actually (2003). In deze film volgen we acht stellen die op ingenieuze wijze allemaal op een of andere manier met elkaar verbonden zijn en ieder hun eigen kerstperikelen doormaken.

Ja, de echte hardcore cynici zal dit toch iets te zoetsappig zijn. Maar wacht, uw beurt komt nog. Voor u heb ik Bad Santa (2003). Een verlopen oude oplichter en zijn handlanger met dwerggroei verkleden zich als kerstman en elf om op kerstavond een winkelcentrum te beroven. Hoe cynisch wilt u het hebben? 

Tot slot, gewoonlijk doe ik geen verzoekjes, maar voor mijn collega Hasna El Maroudi maak ik graag een uitzondering. Speciaal voor haar voeg ik Miracle on 34th Street (1947) toe. Soms willen we misschien te graag geloven in kerst. In deze film raakt winkelcentrum-kerstman Kris ervan overtuigd dat hij de echte-echte is. Hoewel hij op dit ene ‘waanidee’ na psychisch in orde lijkt en gewoon functioneert, belandt hij toch in een gesticht. Zijn advocaat komt in de rechtszaal met een uitzonderlijke verdediging. Hij probeert aan te tonen dat Kris niet gek is, maar dat hij weldegelijk de enige echte Santa is.