Big farma schrikt niet van een mega-boete

In de New York Times van vandaag is een verslag te lezen over de schikking tussen de openbare aanklager en Johnson & Johnson, het Amerikaanse farmaceutische bedrijf. De boete voor het onterecht marketen van het antipsychoticum Risperidal (soortnaam risperidon) is 1,63 miljard Euro.

Voor sommige mensen komt dit misschien als een verrassing. Het gaat immers om een behoorlijke hoeveelheid geld. Dan zullen farmabedrijven wel uit gaan kijken de regels niet meer te overtreden, maar dat valt tegen.

Het is nummer zoveel in een lange reeks monsterboetes voor big farma en de op twee na hoogste boete. Het wordt in toenemende mate gezien als onkosten voor het doen van zaken. De jaarlijkse omzet voor het medicijn was in 2007 nog ongeveer 3,5 miljard euro. Als je de boete dus aftrekt over tien jaar succesvol marketen voor de verkeerde redenen, dan gaat het om een betrekkelijk kleine aftrekpost.

Grenzen Wat heeft J&J verkeerd gedaan? Antipsychotica zijn medicijnen die van oudsher gebruikt werden bij de behandeling van wanen. Ze betekenden een enorme vooruitgang vergeleken met op bed vastbinden, dwangbuizen en koudwaterbaden om mensen met wanen kalm te houden. Fijn dus dat die medicijnen er zijn.

Er zijn er nog al wat en Risperidal behoort tot wat de nieuwe antipsychotica genoemd wordt. Die nieuwe middelen zouden minder bijwerkingen hebben dan de oude. Dat zijn onder andere  een behoorlijke gewichtstoename, effect op gezondheid van het hart en in ernstige gevallen zelfs mogelijk fatale incidenten door hartsterfte. Onderzoeken hebben inmiddels aangetoond dat de nieuwe generatie antipsychotica niet veiliger is dan de oude.

Reden om voorzichtig om te gaan met die middelen en dat is nu net wat farmabedrijven niet prettig vinden. Die zoeken de grenzen van het gebruik op omdat de aandeelhouders dat prettig vinden.

Wanhoop Het beeld wordt altijd geschetst van de wanhopige psychiater die niet goed weet wat hij aan moet met zijn patiënten en daarom ten einde raad naar antipsychotica grijpt. Dat gaat zo niet. De medicijnen worden gegeven aan demente ouderen in verzorgingshuizen om ze te laten slapen, aan mensen die opgewonden zijn door dementie omdat ze denken dat tegen ze gelogen worden en ze zich niet begrepen voelen, aan kinderen met autisme en ook aan ouderen en kinderen met ontwikkelingsstoornissen. Dat vond de rechter in de VS nu net te ver gaan. Daarom kwam men tot deze schikking.

Het wachten zal wel zijn op de volgende rechtszaak, want big farma is niet onder de indruk van zulke sancties en men lijkt onverschillig ten aanzien van imagoschade. Jammer.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige Gezonde Weetje van de Dag:  Viagra voor vrouwen? Niet te vroeg juichen

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek