Bij vlagen vliegen

Met bijna 17 miljoen mensen en slechts 33.000 vierkante kilometer grondoppervlak wonen we in Nederland met z’n drieën op een voetbalveld. Geen wonder dat bijna iedereen iets merkt van opstijgende en dalende vliegtuigen. Schiphol is de vierde luchthaven van Europa, biedt een hoop levendigheid en werkgelegenheid, maar vormt uiteraard ook een stevige belasting voor de leefomgeving.

Het debat rond de luchtvaart wordt sterk gedomineerd door de zogenaamde Alders-tafel. Aan deze tafel is in 2008 een akkoord gesloten om de luchthaven van Lelystad flink op te waarderen, om de groei van Schiphol te kunnen opvangen. Volgens Hans Alders groeien de bomen nog tot in de hemel, want hij richt zich erg op de vraag ‘waar kunnen we nog groeien’, terwijl de vraag ‘hoe houden we het leuk’ onderhand wel eens op z’n plaats zou zijn. 

Bij dat laatste hoort wat de SP betreft een Schiphol dat zich op kwaliteit en niet op kwantiteit richt. Dat wil zeggen: geen ambities om boven de afgesproken grens van 510.000 vluchtbewegingen per jaar te komen, een aantal dat nu trouwens bij lange na niet wordt gehaald. De ‘groei’ van Schiphol moet zitten in de aantrekkelijkheid en service-gerichtheid van de luchthaven zelf: in de winkels en horeca (liefst met wat meer prijsvariatie), in de parkeergarage, bij de taxistandplaats, bij het inchecken, bij de gate, bij de afhandeling van bagage, in het actiever promoten van zoiets moois als het mini-Rijksmuseum. Reizigers zullen graag van en naar Schiphol vliegen, ook de vele overstappers. Verder kan de bereikbaarheid nog verbeterd worden, met de auto, maar vooral met het openbaar vervoer. Ook het arriveren door toeristen op bijvoorbeeld Amsterdam CS valt daar onder. Daar gaat Schiphol zelf niet over, maar het ministerie van Infrastructuur & Milieu heeft hier een schone taak. Veel van de winst die Schiphol maakt zit hem al in secundaire business en minder in de havengelden.

Verder moeten we in Nederland niet net doen of op zo’n klein oppervlak overal regionale luchthavens kunnen worden onderhouden. Met Rotterdam en Eindhoven zijn we er wel. Voor Eelde, Twente en Maastricht-Aachen blijft het altijd vechten tegen de onrendabele bierkaai, hoe graag die regio’s het ook anders zouden zien. Wat ook zeker niet moet gebeuren is de uitbreiding van Lelystad. Dit zou wel eens een grote miskleun kunnen gaan worden. Op termijn zouden hier 45.000 vluchten naar toe moeten worden verplaatst. Het gaat dan vooral om de zogenaamde leisure maatschappijen, zodat Schiphol zich nog meer zou moeten gaan richten op overstappassagiers.

In maart komt de Schiphol Group met een business plan. De overlast in en rond de polders zal enorm zijn, de werkgelegenheidseffecten beperkt, de afstand van en naar huis aanzienlijk, en de aantrekkelijkheid voor leisure maatschappijen zeer gering vanwege het verbod op nachtvluchten. Maatschappijen zoals ArkeFly en Corendon blijven liever op Schiphol. We moeten niet gek opkijken als straks blijkt dat we met de aanleg van Lelystad Airport het Paard van Troje in huis hebben gehaald. Een ideale uitvalbasis voor maatschappijen als Ryan Air die het niet zo nauw nemen met personeelsbeleid of veiligheid. Wie zit daar op te wachten? Houd het bij Schiphol en zorg ook dat ArkeFly, Corendon en soortgelijke maatschappijen daar hun pier houden.

Vakantiegangers met een niet al te grote portemonnee moeten gewoon vanaf Schiphol kunnen vertrekken naar zon, zee, buitenlandse stad en museum. De luchtvaart kan goed vooruit in dit kleine land zonder allerlei megalomane en overspannen groeidoelen te stellen.