Bouw stadions Qatar gaat door tijdens COVID-19-pandemie: ten koste van wat?

Het zijn schokkende feiten die Human Rights Watch presenteert in haar recent verschenen rapport : Arbeidsmigranten, uit onder meer Nepal, Bangladesh en India, steken zich in de schulden om in Qatar te gaan werken aan de bouw van voetbalstadions voor de WK van 2022, om er dan achter komen dat ze niet het salaris krijgen dat hun is beloofd en dat zelfs hun overwerk tijdens de lange werkdagen niet betaald wordt.

Terugkeren naar huis wordt nog steeds bemoeilijkt door het ‘Kafala- systeem’. Een systeem dat weliswaar officieel is afgeschaft maar nog steeds wordt gebruikt, en de werkgever alle macht geeft over zijn werknemers. De werkgever is vaak in het bezit van hun paspoort. Dit was al langer gaande. Maar toen COVID-19 zijn intrede deed, werd het nog erger.

Pandemie Qatar De COVID-19-pandemie heeft de situatie voor de arbeidsmigranten sterk verslechterd. Half maart al werd de grootste woonkazerne van arbeidsmigranten gesloten. 40.000 mensen werden, dicht opeengepakt, in quarantaine opgesloten, omdat 100 van hen besmet bleken te zijn met het coronavirus. Er ontstond een crisis die enigszins vergelijkbaar was met de situatie op het cruiseschip Diamond Princess, alleen onder veel slechtere leefomstandigheden.

Inwoners van Qatar werden beschermd voor verdere infecties, maar binnen de woonkazernes bleek het onmogelijk de verspreiding te stoppen door overbevolkte slaapzalen en onhygiënische sanitaire voorzieningen. Een werknemer verzuchtte: “Hoe kunnen we aan social distancing doen als we opeengepakt zitten als in een blikje sardientjes?” Het kon niet uitblijven: 85% van alle COVID-19-besmettingen in Qatar werd gemeten onder de kwetsbare arbeidsmigranten.

Vertrouwen ontbreekt Hoewel de overheid eiste dat de bouw van de grote infrastructurele projecten door moest gaan, verloren duizenden bouwvakkers het vertrouwen in hun werkgevers. Onduidelijkheid over de quarantaine, onvoldoende beschermingsmaatregelen op het werk en onzekerheid of hun loon wel betaald zou worden, wakkerden de paniek aan, waarbij maar één gedachte overheerste: terug naar huis.

Vooral de onderaannemers en toeleveranciers in de bouw wilden hun werknemers niet laten gaan. Wanhopig proberen deze arbeidsmigranten toch terug te keren. Sinds mei heeft onder andere de Indiase ambassade al tienduizend Indiërs gerepatrieerd. Nog 60.000 Indiërs staan op de wachtlijst en dit aantal groeit met de dag. Werkgevers claimen dat migranten alleen mogen terugkeren als zij eerst de ‘investering’ terugbetalen die het bedrijf heeft gedaan voor hun rekrutering.

Vakbonden op de bres De internationale vakbondskoepel voor de bouw- en houtsector BWI komt al jaren op voor de rechten van migranten in Qatar. Het was tijdens een periodieke gezamenlijke arbeidsinspectie dat de ernst van de COVID-19-crisis in volle hevigheid tot iedereen doordrong en de overheid maatregelen afkondigde. BWI roept werkgevers en overheid dringend op om deze kwetsbare groep arbeidsmigranten te beschermen en hun terugkeer naar land van herkomst te faciliteren. Ook heeft de vakbondskoepel de Verenigde Naties benaderd om een compensatiefonds in het leven te roepen om niet uitbetaalde lonen aan teruggekeerde migranten uit te keren.

Zoals collega Tuur Elzinga van de FNV dit verwoordt in het AD : ‘Er gaan miljarden om in de bouw van voetbalstadions ten behoeve van het prestige van Qatar. Maar de prijs wordt betaald met uitbuiting van de arbeiders en zelfs met mensenlevens. Dit is vanzelfsprekend onacceptabel. Het is onbegrijpelijk dat een land als Qatar het WK mag organiseren, wanneer de mensenrechten in dit land op grote schaal worden geschonden. Op deze manier met mensen omgaan, mag niet normaal worden.”

(Mondiaal) FNV roept alle betrokken instanties op om zich niet langer doof te houden voor arbeidersrechten, ook niet en juist niet tijdens de COVID-19 pandemie.

(Mondiaal) FNV roept alle betrokken instanties op om zich niet langer doof te houden voor arbeidersrechten, ook niet en juist niet tijdens de COVID-19 pandemie. Zodat de stadions voor het WK 2022 niet ten koste van arbeidsmigranten gereed komen.

In een korte animatie is te zien wat er speelt in Qatar.