Bussemakers emancipatie is anti-emancipatie

Wanneer is de emancipatie voltooid? Als iedereen zo veel mogelijk geld opstrijkt met haar dagbesteding. Althans, dat lijkt het antwoord van minister Bussemaker te zijn. Dit antwoord is een grove belediging tegenover iedereen die onbetaald werk verzet. Wat we moeten doen, is het omgekeerde van wat mevrouw Bussemaker wil: we moeten werken aan de maatschappelijke waardering van zorgtaken. Pas dan kunnen we verder komen met de emancipatiestrijd.

Heeft mevrouw Bussemaker ooit van de hechtingstheorie van John Bowlby gehoord? Kent ze het werk van Kerstin Uvnas-Moberg over oxytocine? Heeft ze wel eens iets gelezen van Alan Schore, Mary Ainsworth, Jaak Panksepp, Marinus van IJzendoorn, Marianne Riksen-Walraven? En is ze bekend met het vakgebied van de epigenetica?

Massa’s wetenschappers stellen vast dat persoonlijkheidsontwikkeling in belangrijke mate door ‘nurture’ wordt beïnvloed. Met andere woorden: als je gezonde en gelukkige burgers wilt, kun je er maar beter voor zorgen dat ze in een veilig nest opgroeien.   Aha, en dat moet de vrouw dan zeker doen? Die discussie doet eigenlijk amper ter zake. De kern van het probleem is dat het zorgen voor zo’n nest wordt gezien als ‘teren op de zak van een ander’. Teert een kostwinner dan ook op de zorgtaken die de partner thuis verricht? En teert een minister op de belastingcenten van de hardwerkende burger? Iedereen ‘teert’ op een ander, al was het maar omdat we allemaal van de aarde en de natuur afhankelijk zijn. Niemand kan alles, maar iedereen draagt bij.   En sinds wanneer komt een goede opleiding niet van pas bij het opvoeden van de volgende generatie burgers? Om het kind te bieden wat het nodig heeft voor een gezonde groei en ontwikkeling, is het van belang dat de ouder beschikt over een breed palet aan kennis en vaardigheden. Ouderschap vergt dat je, net als binnen een bedrijf, intellectuele taken vloeiend afwisselt met praktische bezigheden.

Opvoeden is veel meer dan poetsen en stofzuigen met een diploma aan de muur. Met toegewijde primaire hechtingsfiguren leert het kind sociale vaardigheden aan die in de samenleving productief en constructief kunnen worden ingezet. Zijn deze mensen niet lijfelijk aanwezig, dan ontstaat er stress bij het jonge kind en dat belemmert gezonde sociale leerprocessen. Dat is geen mening, maar een neurologisch en fysiologisch feit.

Als we inzien dat zorgtaken een wezenlijke maatschappelijke functie vervullen, hoeven we niet meer zo krampachtig te proberen iedereen de deur uit te krijgen – de ouders naar kantoor en de kinderen naar de crèche. Het is volstrekt ongeëmancipeerd om te beweren dat vrouwen pas gelijkwaardig zijn wanneer ze zich een traditioneel mannelijk leefpatroon hebben aangemeten. Emancipatie gaat over keuzevrijheid, maar de keuze om je eigen kinderen op te voeden wordt door mevrouw Bussemaker als inferieur weggezet.   Veel moderne problemen, zowel sociaal als medisch, vinden hun oorsprong in gebrek aan bewustzijn over wederzijdse afhankelijkheid. Het lijkt er echter op dat veel beleidsmakers er niet in slagen om te denken in waarden en idealen die niet in euro’s kunnen worden uitgedrukt. Zolang het werk van een huisouder wordt afgeschilderd als poetsen en stofzuigen terwijl je teert op de financiële liefdadigheid van je partner, zou je wel gek zijn om ‘vrijwillig’ de zorg voor je kinderen op je te nemen. Dát is het levensgrote emancipatieprobleem van onze samenleving.

Een mens hoeft geen kinderen te krijgen. Wie wel toekomstige burgers op de wereld zet, moet de kans en de keus hebben er goed voor te zorgen. Wat de basis is voor een gezond en maatschappelijk productief leven, is wetenschappelijk prima te onderbouwen. Mevrouw Bussemaker zou zich schuldig moeten voelen dat ze aan deze kennis niet meer aandacht besteedt.   Jojanneke Vanderveen is oud-voorzitter van DWARS, GroenLinkse jongeren en masterstudent filosofie aan de UvA. Volg Jojanneke ook op Twitter.

Marianne Vanderveen-Kolkena is lactatiekundige IBCLC van Borstvoedingscentrum Panta Rhei en expert op het gebied van veilige hechting.