D66 en GroenLinks hebben geen talent voor populisme

Vroeger was D66 een voorstander van meer democratie. De partij wilde kiezers en gekozenen dichter bij elkaar brengen. Burgers mochten één keer in de vier jaar een vakje rood maken. Vervolgens moesten zij maar zien wat er uit de bus kwam, een centrumlinkse of een centrumrechtse coalitie, zo klaagden de oprichters Hans Gruyters en Hans van Mierlo. Daarom deden zij allerlei voorstellen tot staatsrechtelijke hervorming. Zij wilden het referendum invoeren. Zij kwamen op voor een terugkeer naar het districtenstelsel. Dan zou de kiezer in ieder geval weten of zijn stem naar links of naar rechts uit zou vallen. Ook wilden zij een gekozen burgemeester.

Dat is nu allemaal afgelopen. Tegenwoordig poogt D66 de afstand tussen de burgers en zijn bestuurders juist te vergroten. Op maandagochtend stelde kamerlid Gerard Schouw voor het aantal gemeentes in Nederland terug te brengen van vierhonderd tot tweehonderd. Ook verlangde hij een fusie van de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland. Daarnaast moeten volgens hem Groningen, Friesland en Drenthe samengaan. Dan komt er – hoopt hij – minder bestuur.

Nu heeft Nederland met fusies en conglomeraten de afgelopen twintig jaar heel slechte ervaringen opgedaan. Van Fortis/ABN-AMRO tot InHolland en Vestia. In het onderwijs gaat men zelfs al weer over tot ontvlechting. Schaalvergroting betekende immers maar al te vaak meer bureaucratisering, meer managementlagen, verlies aan autonomie en waardering voor de professionals die het werk moeten doen.

Er is geen enkele reden om aan te nemen dat er iets anders gebeurt, als provincies en gemeentes bij elkaar worden geveegd. Technocraten, bureaucraten en sjabloondenkers krijgen dan de overhand. De volksvertegenwoordigers, de wethouders en de gedeputeerden verschansen zich in hun luxe kantoren achter een wal van bureaucraten. De burger heeft het nakijken.

Wat bezielt D66 om zo afstand te nemen van zijn wortels en zijn verleden? Ik vrees dat het een poging tot populisme is. De partij wil laten zien dat zij doortastend is en geen eerbied heeft voor heilige huisjes. Ze zal de politici wel eens een poepie laten ruiken. Ze zal eens een hele hoop mooie baantjes opheffen net zoals de VVD dat wil door het aantal kamerzetels van 150 naar 100 terug te brengen. Dat zal applaus opleveren bij de kiezer, die alle besluiteloosheid immers “spuugzat” is.

Ketelmuziek voor de Bühne is het, net als dat gratis-water-plan in de kroeg van GroenLinks.

Maar voor het mennen van het volk hebben ze bij D66 geen talent. Au fond bestaat de partij uit echte, loepzuivere liberalen. Ze vult het gat dat de VVD liet vallen toen die voorgoed de rechts-nationalistische kant op ging en is nu de enige hoedster van de echte vrijzinnigheid in de Nederlandse politiek. Liberalen van dit slag gaan de mist in als ze de populistische kaart spelen. Dat geldt voor de tobberige wereldverbeteraars bij GroenLinks net zo goed. Ook die slaan de plank mis als ze denken de kiezers te kunnen paaien met Jip-en-Janneke-linkse voorstellen.

Dat water en die fusies zullen bij de kiezer hoogstens een vermoeid schouderophalen oogsten. Dan mogen D66 en GroenLinks nog blij zijn want beide proefballonnen zijn ook op te vatten als een belediging voor de intelligentie van de burgers.

Ik zal eens wat verklappen: de mensen in Nederland zijn bang voor hun baantje of voor hun pensioen. Zij vrezen dat ze straks hun huis en/of de dokter niet meer kunnen betalen. Daar maken ze zich druk om. En niet om gratis water of minder provincies of gemeentelijke herindeling.

Schoenmaker, blijf bij je leest: laat de demagogie aan PVV en VVD over. Houd zelf een serieus verhaal over serieuze onderwerpen want daardoor neem je ook de kiezer serieus.

En dan heb je kans dat je vertrouwen wint in plaats van hoongelach.