De beste strategie van PvdA en SP

Het advies van Mark Rutte voor de beste strategie van de PvdA en SP is de andere partijen af te breken tot de laatste zetel. Rutte is echter niet altijd zo realistisch. Mijn advies is dat PvdA en SP zich richten op een afspiegelingskabinet, waarin niet alleen VVD, CDA, D66, GL en CU zitten maar waar PvdA en SP ook meedoen.

PvdA en SP dienen samen zo groot te worden dat ze door de Lente-akkoord-partijen niet buitengesloten kunnen worden. Ze moeten elkander vasthouden zodat ze niet uit elkaar gespeeld kunnen worden. Aldus een stembusakkoord tussen PvdA en SP, maar ook één waarin alvast de contouren van het afspiegelingskabinet gegeven worden. Een plan dat ook door het Centraal Planbureau doorgerekend kan worden en dat door zijn degelijkheid veel kiezers zal trekken. Alleen zó kunnen PvdA en SP voorkomen dat de kiezer het Lente-akkoord als de meest verantwoorde oplossing ziet.

Wiegel sprak ooit over een ‘nationaal kabinet’. Die term is verkeerd omdat hij duidt op noodsituaties. De betere term is ‘afspiegelingskabinet’ en het zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn. Het is onjuist dat 76 zetels een regering vormen en dat 74 zetels vier jaar lang worden buitengesloten. Meerderheidskabinetten komen voort uit het machtsdenken zoals bij Maxime Verhagen. Kiezers zijn gediend met politici die inclusief denken en resultaten willen bereiken via onderhandelingen, en met partijen die ook regeringsverantwoordelijkheid kunnen dragen, zodat de gedane beloften vergeleken kunnen worden met de getoonde bestuurskracht. Rutte heeft laten zien dat het model van wisselende meerderheden kan werken, indien je maar zorgt dat partijen ook echt meedoen.

Dat is ook precies de bedoeling van democratie: dat ook minderheden mee kunnen doen. De echte scheiding moet liggen tussen het kabinet dat bestuurt en de kamer die controleert. Bij meerderheidskabinetten worden de afspraken in het program-akkoord dichtgetimmerd en komt de kamer onvoldoende aan controle toe omdat het kabinet verdedigd moet worden. Nederland is het resultaat van veel falend bestuur dat politiek is afgedekt.

Het grootste verschil tussen PvdA en SP betreft de houding ten opzichte van de Europese Unie. De PvdA is al een beetje EU-kritisch geworden door te stellen dat 3% te streng is. De SP is nog helemaal in oppositie. Maar het volgende kabinet zal hoe dan ook de Brusselse regel van 3% moeten accepteren. Door dit dictaat vanuit Brussel is dit verschil tussen PvdA en SP een academische kwestie geworden. Wellicht zouden de partijen voor hun achterban nog de schijn kunnen ophouden dat 3% niet hoeft, in de hoop daarmee stemmen te winnen, maar dat zou bewijzen dat men niet geschikt is mee te regeren. PvdA en SP kunnen echter ook laten zien dat er een alternatief is, een beleid dat zorgt voor beheerste lasten, werkgelegenheid en milieu-duurzame groei.

De kiezers bewegen vanuit de traditionele CDA en PvdA naar de flanken. Over het geheel is er toch een vrij grote stabiliteit in ‘links/rechts’.  De SP stijgt volgens de peilingen van 15 naar 29 zetels. Wanneer PvdA en SP in oppositie blijven maakt het wisselend aantal zetels helemaal niets uit. Wanneer PvdA en SP zich verlossen van de spoken van het verleden dan zou Nederland op 12 september de historische stap naar een sterke democratie kunnen zetten.