De blinde vlek van politici

Het stukje televisie over staatssecretaris Van Rijn en het verpleeghuis van zijn moeder is nu al klassiek. Hoe een politicus het probleem niet ziet, terwijl hij er met zijn neus bovenop zit. Waar komt die blindheid vandaan?

Onderzoekers vragen zich regelmatig af waarom de politiek zo weinig doet met de uitkomsten van onderzoeken. Is het onderzoek zo slecht? Nee, maar het doet iets met de politicus die er iets mee moet gaan doen. Gelukkig is er nu onderzoek dat laat zien waarom politici niets aan de nijpende problemen doen. Ze zien als de oplossing hen niet aanstaat gewoon het probleem niet, ze ontkennen het. Het schijnt een heel gebruikelijk menselijk fenomeen te zijn. Als de oplossing je niet uitkomt, dan is het probleem er ook niet.

Misdaad Voor het onderzoek werden er drie experimenten gedaan op verschillende terreinen: klimaatverandering, de impact van luchtverontreiniging op onze longen, en misdaad. Het onderzoek werd in de Verenigde Staten gedaan met Republikeinen en Democraten. Ze moesten de samenvatting van een onderzoek lezen waaruit blijkt dat in de 21ste eeuw de temperatuur met 3,2 graden zal stijgen. Vervolgens kregen ze een beleidsvoorstel te lezen. Als er in dat beleidsvoorstel stond dat er een belasting op koolstof moet komen geloofde slechts 22 procent van de Republikeinen dat de temperatuur echt zoveel zou gaan stijgen. Als in de beleidssuggesties stond dat de vrije markt een kans moet krijgen om meer innovatieve groene technologie te ontwikkelen bleek 55 procent van de Republikeinen het met de wetenschappelijke verklaring eens. Wat betreft de Democraten, die geloofden sterk in de klimaatsverandering en er was geen verschil wat betreft de beleidssuggesties.

Bij de suggesties wat betreft wapenbeleid om de toenemende misdaadcijfers te laten dalen, zorgden suggesties om minder overheidscontrole op wapenverkoop in te voeren bij Democraten juist voor ontkenning van het probleem. Het is dus niet zo dat alleen Republikeinen notoire ontkenners zijn. Er is juist sprake van weerzin tegen de oplossing die dan voor ontkenning van het probleem zorgt. Daarom zit politiek vaak zo muurvast. Voor conservatieven is alles wat maar even ruikt naar overheidsbemoeienis een reden om het bijbehorende probleem te ontkennen, terwijl het bij progressieven het geval is bij meer ruimte voor de markt.

Mantra Bij ons in Nederland zit de blinde vlek in de ideologie dat bezuinigen geen probleem vormt als je maar efficiënter gaat werken. De mensen in Den Haag hebben zich helemaal volgezogen met dat mantra. Dan kunnen ze enerzijds zeggen dat er een probleem is en anderzijds zeggen dat het opgelost gaat worden met andere organisatie en efficiënter werken. Dat de bezuiniging zèlf het probleem zou kunnen zijn, hoort de staatssecretaris zelfs helemaal niet.

Zo bulldozeren onze politici tegen elkaar in en komen we niet veel verder. Ik zou er voorstander van zijn dat al die kieswijzers die ons helpen te kiezen niet alleen zouden kijken naar de programma’s van de partijen, maar ook een cijfer tonen voor de mate van weerzin tegen de oplossingen. Voor zover die worden aangedragen. Dan kan ik tenminste wat meer vertrouwen hebben dat het probleem niet ontkend wordt en vertelt een staatssecretaris misschien een keer eerlijk aan televisiekijkend Nederland: We hebben veel te lang gedacht dat efficiënter werken en de organisatie veranderen het probleem op zou lossen, maar we zien nu uiteindelijk in dat er dan wel genoeg personeel in verpleeghuizen rond moet lopen om dat ook uit te voeren.

Het laatste boek van Ivan Wolffers is ‘Als de tijd voor altijd stil zou staan ‘

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht