De burger betaalt

Duitsland is onbetwist het machtigste land binnen de eurozone, de Europese Centrale Bank is in hoge mate een verlengstuk van de Bundesbank. Dit bleek weer eens uit de toespraak van Bundesbankpresident Jens Weidmann in Amsterdam op 7 april.

Dat de ECB vasthoudt aan de anti-inflatiedoctrine als het ultieme middel om de economie in de eurozone ‘op koers te houden’, komt vooral door de Duitse invloed. Werkgelegenheid en een evenwichtiger inkomens- en vermogensverdeling zijn geen onderwerpen die in het programma van de ECB voorkomen.

Weidmann en in navolging van hem Klaas Knot van De Nederlandse Bank zijn voorstander van -weer- een nieuw Mechanisme. In dit geval gaat het om een EU Toezichthoudend Mechanisme (ETM, dus). Waarom? Omdat de ECB zuiver op de graad moet blijven voor wat betreft de anti-inflatiedoctrine. Het toezicht op de 130 grootste Europese banken zou geen taak moeten worden van de ECB omdat dit volgens Weidmann leidt tot belangenverstrengeling. Let ook op het steeds weer opduiken van het woord ‘mechanisme’. Een typerende woordkeus van technocraten, die naar de EU en het bankenstelsel kijken als een machine die je moet onderhouden en upgraden. Het heeft zo bitter weinig te maken met menselijkheid en menswaardigheid en dus ook niet met het verlangen naar een betere samenleving.

Belangenverstrengeling? Ja, dat zegt Weidmann. Dus de bankenunie brengt ontwikkelingen met zich mee die strijdig zijn met de doelstellingen van de ECB. Welke ontwikkelingen? Geldschepping. En dat leidt tot inflatie en daar willen Jens Weidmann en Klaas Knot zich niet aan ‘bevuilen’. Dus, laten ze de rechterhand niet weten wat de linker doet en wordt er -weer- een autocratisch en niet transparant instituut opgericht die het ‘vuile werk’ moet doen.

Hoe gaat het ETM zijn toezichthoudende taak uitvoeren? In elk geval onder beperkende voorwaarden van de ECB, want die wil geen inflatie. Dus als straks uit het onderzoek naar de financiële gezondheid van de grootste Europese banken, de zogenaamde stresstest, blijkt dat het goed mis is met die gezondheid bij de meeste Europese banken dan moet er worden ingegrepen. Het is de bedoeling dat banken elkaar gaan helpen uit een door de banken zelf te vormen fonds. Maar ziet u het voor u? Wie moet erin gaan storten? Een of twee van de honderddertig banken? Nee, dat is geen goed plan. Daarom zal dit fonds er -in principe- pas in 2026 zijn. En in de tussentijd?

Vooruitlopend op de uitkomsten van de stresstest kan met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid worden verondersteld dat het in 2015 nodig zal zijn om banken te herkapitaliseren. Dat is een ander woord voor er enorme hoeveelheden geld in stoppen. Waar moet dat geld vandaan komen? Niet van de ECB, want Duitsland wil niet dat de Europese Centrale Bank op dezelfde manier als de Fed dat doet in de VS, dus niet door het opkopen van slechte leningen voor gigantische bedragen van de Europese banken in nood. Het oog van de ETM zal daarom worden gevestigd op het Europees Stabiliteit Mechanisme (ESM), het apparaat dat er ‘doorgejast’ is bij de 18 parlementen van de eurozone

Even uw geheugen opfrissen. Het ESM is in het leven geroepen om de zwakke landen in de eurozone te kunnen helpen onder strikte voorwaarden en onder stevige controle van de parlementen van de eurolanden. Er was geen discussie over mogelijk, het moest gebeuren en het was bijna asociaal om de missie van het ESM in twijfel te trekken. Dit speelde zich af in de periode 2011-2012. Het ESM was nauwelijks een feit toen in juni 2012 op een EU top werd besloten om de werking van het ESM uit te breiden tot de banken. Waarom? Omdat ‘banken zo’n essentiële rol spelen in de economie en dus het herstel van de economie in de eurozone vooral ook afhangt van goed functionerende banken’. De 700 miljard kapitaal van het ESM die door de landen in de eurozone bijeen moet worden gebracht uit belastinggeld en waartoe alle 18 landen zich hebben verbonden om hun bijdrage te leveren – Nederland 40 miljard- wordt de basis van een herstelfonds voor de banken in nood. Nee, die 700 miljard euro wordt niet direct ingezet. Dat is de basis, de dekking voor ‘uit de markt’ aan te trekken geld.

Hoeveel geld kan het ESM uit de markt aantrekken om het vervolgens door te lenen aan de Europese banken in nood? Het ESM moet statutair minimaal 15% eigen vermogen hebben. Dus het ESM kan bijna 4.000 miljard euro vreemd vermogen (leningen) aantrekken om zijn taak te vervullen. En dat zijn de bedragen waarover Wellink en Buiter het al jaren geleden hadden. Zoveel geld was er volgens deze heren nodig om de Europese banken te herkapitaliseren. Dus het ESM gaat nauw samenwerken met het ETM om de banken weer op koers te krijgen. Als het ESM verlies zou lijden, wat dan? Dan zijn de eurozone landen verplicht om het kapitaaltekort aan te zuiveren MET BELASTINGGELD.

De bankenunie is naar de Europese burgers gemotiveerd als een oplossing om ‘bailout’ operaties te voorkomen, dus dat nationale overheden niet meer opdraaien voor het redden van ‘hun’ banken. Dit lijkt een enorme drogreden te zijn. Want de bailout van banken wordt verschoven van nationale overheden naar het ondemocratische en ontransparante ESM instituut. Nederland draagt op afroep 40 miljard euro bij aan het ESM kapitaal. Dit kan meer worden als andere eurolanden -niet onwaarschijnlijk- verzaken in het leveren van hun bijdrage. Het is ook niet terug te draaien, want onze wakkere volksvertegenwoordigers hebben hun akkoord gegeven. Bovendien kan dit bedrag in de toekomst nog verder oplopen als er verliezen worden geboekt door het ESM, wat volgens de deskundigen vanzelfsprekend niet zal gebeuren.

Dus linksom of rechtsom, de Europese burgers betalen voor het overeind houden van dit financiële stelsel. Uit de herkapitalisatie van de banken zal geen blijvende oplossing voortkomen. Deze voorspelling is eenvoudig te maken, omdat het huidige financiële stelsel er niet is om de belangen van de samenleving als geheel te dienen, maar slechts die van een relatief klein aantal mensen.