De echte prijs van het eten van vlees

De Consumentenbond opent de aanval op vleesvervangers. Want vleesvervangers zouden tekort schieten. Het is allang niet alleen meer de politiek die aan framing doet. Ook ngo’s en wetenschappelijke instellingen kiezen voor woorden en beelden die blijven hangen in de hoofden van mensen.

De Consumentenbond voert met de leus “vleesvervangers schieten tekort” voor een reclameachtige manier van overtuigen. Impliciet staat er “vlees is beter dan een vleesvervanger”. Je mag toch iets meer wetenschappelijke nuance en maatschappelijke verantwoordelijkheid verwachten.

Het onderzoek naar vleesvervangers van de Consumentenbond richt zich op dertig vleesvervangers in acht categorieën. De conclusie is stevig: geen enkele vleesvervanger levert volledig de essentiële voedingstoffen uit vlees: eiwitten, ijzer en vitamine B12. Ook wordt gemeld dat de vleesvervangers te veel zout bevatten in vergelijking met onverwerkt vlees. Ergens weggestopt in het midden staat dat de producten over het algemeen minder belastend zijn voor het milieu.

Wat zullen de vleesindustrie, de veehouders, bedrijven en veel politici in de handen staan te klappen bij het persbericht – blijkbaar in zomerse haast geschreven – van de Consumentenbond. “Vleesvervangers schieten tekort” gaat gebruikt worden door de propagandisten van het dode dier op het bord. Wat zijn de argumenten tegen het framingsvluggertje van de Consumentenbond?

Men gebruikt het verkeerde uitgangspunt. De stelling deugt niet. Wanneer vleesvervangers niet volledig de essentiële voedingstoffen van vlees leveren, dan suggereert dit dat al het vlees, in welke vorm dan ook, wel alle essentiële voedingsstoffen levert. Er zijn echter zo’n 50 voedingsstoffen bekend die nodig zijn voor alle levensprocessen: eiwitten (aminozuren), vetten, koolhydraten (zetmeel en suikers) en een groot aantal vitamines en mineralen.

In vlees zitten niet alle essentiële voedingstoffen. Er is geen bal gehakt, schnitzel of sparerib waar ze allemaal inzitten. De consument wordt dus op het verkeerde been gezet door te suggereren dat vlees alle essentiële voedingstoffen heeft die alle vleesvervangers allemaal of grotendeels missen. Het neigt naar misleiding.

Er staat ook niets in het persbericht over de negatieve keerzijde van vlees. De Consumentenbond schetst een eenzijdig beeld in de categorie van “goed en fout voedsel”, want het is algemeen bekend dat je alleen alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt wanneer je gezond en gevarieerd genoeg eet.

De productie van de vleesvervangers vergt meestal minder energie, ruimte, kunstmest, bestrijdingsmiddelen en water dan de productie van vlees. Voor elke kilo vlees is  2 tot 7 kilo veevoer nodig. Ook maakt Nederland jaarlijks 500 miljoen dieren af voor het vlees op het bord. Het antibioticagebruik is schrikbarend hoog. Dit leidt tot milieuvervuiling en resistente bacteriën. Veeteelt zorgt bovendien voor mestoverschot en broeikasgassen. Naast productie heeft ook het vervoer, bewerken, opslaan en verpakken van vlees invloed op het klimaat. We lezen er niets over in het persbericht van de Consumentenbond wat vrolijk wordt overgenomen door de media en snel als waarheid wordt gezien door te snel lezende consumenten.

Wanneer je alleen vlees zou eten dan is het ook nog eens snel gedaan met je gezondheid. Zowel onbewerkt rood vlees als bewerkt vlees is een aanslag op je gezondheid. Uit een onderzoek onder een half miljoen Europeanen blijkt dat mensen die 160 gram vlees per dag eten een grotere kans hebben op kanker. Dit langlopende en grootschalige WHO-onderzoek is uitgevoerd door het kankeronderzoeksinstituut van de WHO in Lyon, het IARC (International Agency for Research on Cancer).

De totale maatschappelijke kassabon wordt door de Consumentenbond vergeten. De echte prijs van het vlees, voor mens (gezondheid), dier (pijn, stress, angst en de dood) en milieu (de verspilling en aantasting), wordt niet meegerekend. Het is een te simpele lineaire vergelijking tussen de snelheid van een vliegtuig, auto en fiets. De bond had beter kunnen spreken over waardevolle stoffen in vlees en vleesvervangers. En de nuance, dat een goede, uitgebalanceerde dagelijkse keuze, van grote invloed is op je gezondheid. Ze hadden de keerzijde van bewerkt en onbewerkt vlees moeten melden. Voor de eigen gezondheid en voor het dier en milieu. Maar het is blijkbaar geen komkommer maar vleestijd op de burelen van de onafhankelijke Consumentenbond.