De knuppel regeert... en de Balie zag dat het goed was

Ik heb dinsdag het grootste deel van de dag in de gevangenis doorgebracht. Ik ben één van de tientallen mensen die actief is bij het collectief Schijnheilig dat een gekraakt cultureel centrum aan de Passeerdersgracht bestierde.

U kent het wel, af en toe een lezing, debat of boekpresentatie organiseren, een filmavond, expositie.. dat soort dingen. Liefdewerk, oud papier, alles gratis toegankelijk op basis van subsidieloos vrijwilligersinzet. Ik was ook één van de honderden mensen die deze dinsdag zijn steun kwam betuigen tijdens de ontruiming. Zo iemand die zonder waarschuwing pardoes door de ME de straat uit werd geknuppeld. Om vervolgens zonder duidelijke reden hardhandig gearresteerd te worden door een arrestatieteam dat naar believen haar martial arts drukpunttechnieken op mijn lichaam experimenteerde. Zo’n vijf uur later was de detentiebureacratie eindelijk zover om me de reden hiervan te vermelden. Een zichtbaar vermoeide hulpofficier van Justitie vertelde me tijdens mijn verhoor, dat hij zacht gezegd zijn twijfels had op welke grond ze 150 mensen hadden gearresteerd, en dat ‘hij de beslissingen niet maakte’. Tja.

Dan kom je vrij en lees je de krantenkoppen. Parool opent met haar rellerigste foto en vermeldt dat ‘krakers’ met bierflesjes, verf, en schuim gooide. Ah, zal de lezer wel denken, vandaar dat de politie zo hardhandig erop inhakte en 150 man arresteerde. Nu heb ik nog nooit iemand ontmoet die met schuim kon gooien (probeer het maar eens, best lastig). Volgens mij kan alleen de politie met een strak gezicht beweren dat zeepsop een terreurwapen is, dus die lui daar op de Parool redactie hebben waarschijnlijk gewoon het persbericht van de politie zitten overtypen. Heb je als journalist nog wat tijd over om een biertje en wat zon te pakken op het terras, alleszins begrijpelijk. Letterlijk het omgekeerde vond plaats. De ME liep naar voren, de chef gaf het commando ‘knuppelen’ en zo veegden ze de straat schoon. Een paar zwart gemaskerde punks hadden op dat punt wel genoeg van de lieve, muzikale  bedoening die het protest tegen de ontruiming tot dan toe was, en keilden wat lege bierflesjes tegen de gepantserde robocops. Dat was het zo ongeveer wat betreft militant verzet. Oh ja, als geintje was het pand van binnen opgevuld met zeepsop, het type wat ook wel voor feestjes gebruikt wordt. Op basis van die feiten word je dan met 150 mensen gearresteerd.

Goed, je komt dus vrij en dan lees je zo’n Twitterbericht van de nieuwe directeur van de Balie. Ik moet er dan bij vertellen dat ik vrij regelmatig lezingen en conferenties bij de Balie organiseer. Zodoende heb ik Youri Albrecht kort ontmoet en ook in het publiek gehad, leek me wel een sympathieke vent. Hij twitterde:

Nu Oud-Hollands tafereel aan de P.gracht in Adam. Kraakpand ontruiming. Onder de krakers zo te horen nauwelijks 1 Nederlander #Kraaktourisme.

Om te beginnen is er het probleem dat elke generatie wel heeft: dat zij alles door de bril van hun eigen tijd bekijken. Hetzelfde soort generationele arrogantie wat babyboomers hebben over de jaren zeventig, heeft de jaren tachtig generatie over kraken. Het was toen nog cool en idealistisch, vandaag de dag zijn het allemaal toeristen. Dit soort CDA retoriek schijnt erg populair te zijn in die kringen.

Er klopt alleen heel weinig van wat Youri Albrecht in zijn tweet wereldkundig maakte. Het collectief Schijnheilig bestaat voornamelijk uit Nederlanders. De vraag is natuurlijk of nationaliteit werkelijk zo allesbepalend zou moeten zijn. ‘Oh, het zijn Nederlanders, dan is het goed’. Het is in ieder geval interessant dat nu ook de directeur van een kosmopolitisch instituut als de Balie denkt te moeten afgeven op buitenlanders. Het lijkt wel een verplicht nummer te zijn geworden, afgeven op buitenlandse groenten, kunstenaars, krakers, importbruiden, muziek… Klaarblijkelijk de beste manier om je subsidies en positie veilig te stellen in deze tijd van onzekerheid: netjes in het xenofobe gelid gaan staan.

Ten tweede is Youri zijn tweet grappig omdat de Balie vorig jaar notabene zelf de afsluiting van één van haar evenementen – Electrosmog – door Schijnheilig heeft laten hosten. Gratis en voor niets hebben mensen de bar gerund, apparatuur opgezet, deurdiensten gedraaid, reclame gemaakt. Niet zo gek dat de toenmalige Balie directie een steunverklaring voor Schijnheilig de deur uit heeft gedaan. Overigens net als het Stadsdeel en andere culturele instituten als de Rietveld Academie, Perdu, de Tolhuistuin, en Felix Meritis.

Maar goed Youri – ik mag je tutoyeren, hoop ik. Daar op die gracht sta ik dus en ik zie een nieuwe generatie dichters, fietsenmakers, academici, filmers, muzikanten, archivarissen, journalisten, studenten, slotenmakers, kunstenaars, ict-techneuten, schrijvers, geluidstechnici; ik zie Amsterdammers die opkomen voor culturele en politieke vrijheden, ik zie samenhorigheid, ik zie iets moois. Jij ziet toeristisch krakerstuig. Een kwestie van perspectief. Maar jij bent natuurlijk afhankelijk van subsidies uit Den Haag, wij niet. Dat verklaart misschien ons verschil van inzicht.