De Marokkaanse gemeenschap is een kudde makke schapen

In de chique wijk Agdal in de Marokkaanse hoofdstad Rabat ontdekte ik afgelopen zomer een wijnhandel. Klein, donker en verscholen in één van de vele zijstraatjes. Achterin de winkel zat een man in het donker een krant te lezen. Evenzo verscholen als de winkel zelf. Mijn zus en ik vertraagden onze pas terwijl we langs het raam liepen, nieuwsgierig naar het verhaal achter de wijnhandel. Dat de grote supermarkten in Marokko alcohol verkopen is ons niet vreemd, maar een specialist in wijn is toch iets anders.

Hoewel we onze pas vertraagden, durfde geen van ons te lang naar de winkel te kijken. Want: wat als omstanders het zou opvallen dat we naar wijn keken? Wat als deze omstanders zouden denken dat we geïnteresseerd zouden zijn in alcohol? Dat is ongepast gedrag, zeker voor twee dames en dus maakten we ons uit de voeten. 

Ik moest hieraan denken toen ik las dat de Marokkaans-Nederlandse Elou Akhiat een wijnbar begon in Rotterdam. In een eerste reflex vroeg ik me af wat haar ouders, broers, zussen, neven, nichten en kennissen er wel niet van zouden denken. Met jarenlang horeca-ervaring ben ik koningin biertjes tappen, desondanks durfde ik niet eens naar een wijnhandel te kíjken uit angst daarop afgerekend te worden. Biertjes tappen is één ding, biertjes drinken een ander. Eveneens is in de horeca werken één ding, zelf een wijnbar beginnen iets anders. Wat een lef dus van Elou om zich te ontworstelen aan de sociale druk en lekker exact te doen waar haar passie ligt.

Het is een bekend gegeven dat binnen de zogenaamde Marokkaanse gemeenschap veel sociale druk heerst. Je hoeft je trouwens niet eens aan te melden voor die gemeenschap. Als één van je ouders oorspronkelijk uit Marokko komt, behoor je er automatisch toe en word je geacht je aan de onbesproken codes te houden. Eén van die codes is dat wanneer anderen bepalen dat iets slecht is, jij dat ook moet vinden. Dus als anderen besluiten dat bedrijfsleidster zijn van een wijnbar niet goed is, dan behoor jij je hersencellen uit te schakelen en te handelen naar de collectieve geest. Fuck het individu, je moet je scharen bij de kudde makke schapen.

Om Elou te steunen ging ik dinsdagavond samen met Joop eindredacteur Francisco van Jole en Joop opiniemaker Sharah Mak naar een bijeenkomst in de wijnbar. Chafik, een Marokkaanse Nederlander, had de avond via Facebook georganiseerd om Elou een hart onder de riem te steken, nadat ze talloze bedreigingen had ontvangen. Ik verwachtte een hossende menigte Marokkaanse Nederlanders, omdat ruim 200 mensen op het knopje ‘attending’ had gedrukt. Maar zeggen dat je komt op Facebook is toch iets anders dan daadwerkelijk aanwezig zijn. Er waren niet meer dan twintig Marokkaanse Nederlanders.

Nu vraag ik me af waar dat door kwam. Is het omdat Facebook nu eenmaal makkelijk klikt? Of deinsden velen terug nadat de Rotterdamse zangeres Rajae El Mouhandiz, die zondag in de wijnbar was geweest om Elou te steunen, nu ook doodsbedreigingen heeft ontvangen? Of is het dan toch die sociale druk? Waar je mee omgaat, raak je mee besmet, is een veelgebruikt gezegde in Marokkaanse kringen. Gepoogd wordt steun voor ‘verloren schapen’ als Elou daarmee in de kiem te smoren, door het verloren schaap te isoleren.

Als het gezegde waar is, dan hoop ik dat ik in dit geval word aangestoken door Elou’s lef om op te komen voor mijn individuele vrijheid.

Dit artikel staat ook op Hasna.nl