De mediawerkelijkheid van Job Cohen

Het is weer zover: de media ‘heeft’ het gedaan. Of beter gezegd, de mediawerkelijkheid. Met dat woord duidde Job Cohen namelijk in zijn afscheidsspeech het publicitaire falen dat hem als politiek leider van de PvdA fataal is geworden. Iedereen snapt meteen wat hij bedoelt, maar toch klopt er iets niet.

Wat zei Job precies bij zijn afscheid? “Ik moet helaas vaststellen dat ik er onvoldoende in ben geslaagd om in de politieke en mediawerkelijkheid van ‘Den Haag’ de weg naar een fatsoenlijke samenleving geloofwaardig over het voetlicht te brengen.” Afgezien van dat vre-se-lij-ke woord ‘fatsoenlijk’ (waar ook in DWDD over werd geruzied) valt vooral op dat Job in feite zijn gehaaide politieke tegenstanders de schuld geeft, en daar bovenop de media. Natuurlijk, hij verwijt het in de eerste plaats zichzelf. Toch blijft dat woord ‘mediawerkelijkheid’ knagen.

Bestaat er eigenlijk wel een mediawerkelijkheid? In feite komt het er simpelweg op neer dat je altijd een oneliner paraat hebt en beducht bent op aanvallen van je tegenstanders. Job Cohen is een ervaren bestuurder. Niet alleen was hij jarenlang burgemeester van de grootste en lastigste stad van het land, maar bovendien was hij tot tweemaal toe staatssecretaris, oftewel: hoofdrolspeler in de Haagse kaasstolp. Zo iemand weet toch hoe politiek en media werken, zou je denken.

Natuurlijk, de ‘mediawerkelijkheid’ is veranderd. Als politicus staan er veel meer camera’s voor je neus dan vroeger, inclusief pretjournalisten als Rutger Castricum en Jakhals Erik. Op Twitter heet je ‘de hakkelaar’ en De Telegraaf schrijft alleen maar onaardig over je, aangevuld door honderden boze Henken en Ingrids in de reactiepanelen. Sorry Cohen, it comes with the job.

Mediawerkelijkheid, eigenlijk is het onzin. PR is een kunstje dat een invloedrijk politicus gewoon moet beheersen. De PvdA had zelf alle troeven in handen. “Job Cohen is een sterk merk”, betoogde ex-spindoctor Jack de Vries (van het CDA, dat wel) afgelopen week in Adformatie. “Hij is degelijk en integer. Alleen wordt hij, door de opkomst van de SP in de peilingen, in een rol gedwongen die niet de zijne is. Hij moet tegen alles van het kabinet ‘nee’ gaan zeggen.” Waar het volgens De Vries wringt: “Gezicht én verhaal én beeld moeten kloppen.”

Aan het beeld van ‘hakkelaar Job’ kun je best schaven. De kurk waar alles op drijft is echter het verhaal dat je te vertellen hebt. Bij zijn afscheid zei Cohen ook dat hij ‘onvoldoende effectief’ kon bijdragen aan het ‘mensen perspectief bieden’. Abstract gelul, totaal onbegrijpelijk. Of zoals een sociaal-democraat ooit zei: in gelul kun je niet wonen.

Datzelfde gelul hoor je nu bij de eerste kandidaat om Cohen op te volgen, Martijn van Dam: “Ik wil graag een debat over het verhaal dat de PvdA te vertellen heeft en een verhaal dat aansluit bij de veranderingen die de afgelopen decennia in de samenleving hebben plaatsgevonden.” Een debat over het verhaal, oftewel: er ís geen verhaal. Daar schort het aan bij de PvdA, niet aan de mediawerkelijkheid.

Deze column verscheen eerder op de website van Adformatie