De mythe van 'meer werk'

Er zit een constante in het tijdperk sinds de bankencrisis van 2008. Steeds dieper wortelt in onze ziel het besef dat wij door de boven ons gestelden structureel belazerd worden. In het nieuwe jaar gaat dit onverminderd door, blijkt uit een rapport van de ABN/AMRO waar de Volkskrant de hand op legde.

Al meer dan een decennium is ons wijsgemaakt dat er een grote krapte aan komt op de arbeidsmarkt. Als de vermaledijde babyboomers massaal van hun steelpensioen gingen genieten, melden de autoriteiten sinds minister De Geus, dan zou het onmogelijk zijn om duizenden-en-nog-eens-duizenden vacatures te vervullen. Dan zou de wal het schip keren en daarom moest het afgelopen zijn met de ‘riante’ regelingen. Eerst werd het mes gezet in de vroegpensioenen. De Kunduz-coalitie greep de AOW bij de keel en bracht een verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd tot stand. Ondertussen hoorde je uit allerlei economische sectoren dezelfde noodkreten: in de zorg, in het onderwijs, in de techniek kwamen er enorme personeelstekorten aan.

ZZP’er Nu stellen de rekenmeesters van ABN/AMRO vast dat de werkloosheid zeker tot 2024 aanhoudt. Zal het daarna vacatures regenen? Voor geen meter. De werkloosheid wordt niet demografisch opgelost, die houdt aan. De verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd blijkt een lose-lose situatie voor iedereen. Terwijl ouderen zich naar het werk slepen, zien jongeren geen kans om een behoorlijke entree te maken op de arbeidsmarkt. Er komen helemaal geen tekorten aan, integendeel. Daarom moeten jongeren genoegen nemen met tijdelijke baantjes of zich in arren moede vestigen als zzp’er. Een zzp’er heeft alleen zijn arbeidskracht en ervaring te verkopen. Karl Marx noemde zo iemand destijds een proletariër.

Het wrange aan de hele situatie is dat diezelfde jongeren daardoor geen kans krijgen tijdig te beginnen aan een behoorlijke pensioenopbouw en voor zover zij daar wel in slagen, worden ze daarbij gehinderd door het geniale pensioenakkoord dat – laten wij het rijtje even opnoemen – is geregeld door PvdA, VVD, CU, D66 en SGP.

Vanuit werknemersperspectief betekent het dat deze crisis zo langzamerhand de ergste tot nog toe – die van 1929 – in de schaduw stelt. 

De rekenmeesters van onze staatsbank durven op grond van dit alles ook nog te concluderen dat de jongere generaties gericht zijn op genot en niet op bezit. Zij denken helemaal niet aan trouwen of het opbouwen van zulk een bezit. Ja, dat haalt je de koekoek. Daar hebben zij het geld niet voor. Wie van het ene baantje in het andere duikt, kán helemaal niet met een geliefde een vaste bestaansbasis opbouwen.

Cynisme De conclusie moet dan ook anders luiden: op deze manier daalt het aantal mensen die belang hebben bij de bestaande orde snel. Gewoon omdat het ze teveel geld en levensgeluk kost. Betekent dit dat er een al dan niet rode revolutie aankomt? Ook daarvoor is het cynisme, het gevoel dat je toch belazerd wordt, te groot. Steeds meer mensen zullen hun eigen plan proberen te trekken, lak krijgen aan de normen, de waarden en de regels van het systeem. Zij zullen hun eigen netwerken vormen om te overleven en daarbij elke eerbied verliezen voor de wet of wat ‘wij’ volgens Den Haag ‘nu eenmaal met zijn allen hebben afgesproken’.

Of trakteren de trendwatchers van de staatsbank ons op bizarre flauwekul? Misschien zou eens een poging gedaan moeten worden – door de media, door de zogenaamde volksvertegenwoordigers – om de ministers Dijsselbloem en Asscher over deze toekomstvoorspelling enige inhoudelijke opmerkingen te laten maken. Het zal niet meevallen maar het is te proberen.

Beluister dit opiniestuk hier.  Download hier het rapport van ABN/AMRO over de werkgelegenheid. 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)