De nationale bevoegdheden stellen nog maar weinig voor

Overdracht van bevoegdheden aan Brussel staat bekend als slecht: dat willen ‘we’ niet. Toch was de instemming en de bewondering groot toen Neelie Kroes in 2008 als EU-commissaris een boete oplegde aan Microsoft van bijna een miljard Euro. Toen vonden we Neelie stoer en een sterke EU prima.

Afgelopen zondag ging Diederik Samsom in Buitenhof voor de zoveelste keer in op kritische vragen over ‘overdracht van bevoegdheden’ en ‘verlies van soevereiniteit’. Zoals zo velen voor hem en, helaas, voor dovemansoren. Uitgebreid verdedigde hij de noodzaak tot die vermaledijde overdracht, maar vermaledijd bleef hij.

Het gaat echter niet echt om overdracht. Er valt namelijk weinig over te dragen want nationaal toezicht is een wassen neus. DNB en de AFM kunnen echt niet op tegen de grote banken. Dat is net zoiets als het politiekorps van Kennemerland dat het opneemt tegen de georganiseerde misdaad. Een sterke Europese macht voor het publieke belang is gewoon een erg goed idee. Denk maar aan de macht van de zelfs bij ons bekende grote toezichthouders in de Verenigde Staten: de FDA (voedsel en medicijnen) en de SEC (de beurswaakhond).

Internationaal opererende banken en ondernemingen – multinationals zeiden we vroeger – zijn in de afgelopen decennia groter en machtiger geworden. Zo machtig zelfs dat de financiële sector er vanaf 2008 in is geslaagd om grote sommen publiek geld tot zich te trekken. Ze zijn too big to fail . Daar staat een afnemende macht van nationale autoriteiten tegenover. Ze stonden met hun rug tegen de muur en konden niet anders dan de banken redden. De hele crisis was het bewijs dat de zogenaamde nationale bevoegdheden weinig meer voorstelden. De rating agencies (NB dat zijn bedrijven!) hebben meer macht dan DNB en AFM.

Het is hoog tijd dat politici in Europese landen maatregelen nemen: laten ze snel sterke Europese autoriteiten instellen. Echte tegenmacht waarmee we bijvoorbeeld de grote farmaceutische industrieën en de financiële sector tot de orde kunnen roepen. De genoemde Amerikaanse instanties – soms sterk beïnvloed door de grote ondernemingen – kunnen ons leren om het Europese toezicht vrij en onafhankelijk te houden. Zodat we kunnen afdwingen dat er meer geld gaat naar ontwikkeling van nieuwe medicijnen dan naar marketing. En dat banken voor hun klanten werken, en niet voor aandeelhouders en bonussen.

Dus ‘overdracht van bevoegdheden’ is helemaal niet het punt. Natuurlijk: het moet wel goed worden ingericht, maar alleen Europa kan opkomen voor het nu zo verzwakte publieke belang. Een bankenunie en Europees toezicht zullen de positie van DNB en de AFM zelfs sterker maken. Als die Europese tegenmacht er niet komt, is er niemand die het kan opnemen voor ons, burgers. Dan hebben en houden de grote internationale ondernemingen en de financiële sector de vrije hand, en hebben wij het nakijken.

Go Dijsselbloem!