De onderklasse wordt uit het zicht geduwd

Er zit een verband tussen het besluit van woningcorporaties om zich te ontdoen van betaalbare huurwoningen in kleine dorpen én het Utrechtse plan om oude auto’s uit de binnenstad te verbannen: mensen met een laag inkomen zijn niet zo welkom meer. Die trend is al vele jaren zichtbaar.

Je kunt het bijvoorbeeld zien in mijn buurt. Daar zijn een paar braakliggende terreinen, waar tot voor een paar jaar nog een grote hoeveelheid flats stonden met sociale huurwoningen. Ondanks het feit dat de wachttijden voor zo’n betaalbaar startersflatje inmiddels is opgelopen tot een jaar of acht, zijn ze toch afgebroken “omdat er geen vraag naar was”.  De gemeente stond er bij te klappen en te juichen, want onze stad moest niet “het afvalputje” worden. Ook Rotterdam weert mensen met een erg laag inkomen uit sommige buurten omdat die daar beter van zouden worden.

Het besluit van de woningbouwcorporaties om zich terug te trekken uit kleine dorpen met het argument dat niemand in die verouderde woningen wil trekken, is van hetzelfde laken een pak. Men wil zich concentreren op middeninkomens, want daar valt wat aan te verdienen. Diezelfde geest is over de gemeentehuizen vaardig geworden. Ze zoeken koopkrachtige burgers die je een behoorlijke OZB kunt opleggen in plaats van dat zij om bijzondere bijstand vragen.

Er zijn uitstekende manieren om de CO2-uitstoot in de binnensteden te verminderen. Je maakt ze autovrij. Alleen zakelijk verkeer om te laden en te lossen is toegestaan. Verder komt er geen auto in. Die laat je maar in de parkeergarage, alwaar bakfietsen te huur zijn voor wie veel boodschappen wil doen. Ook investeer je in een fijnmazig openbaar vervoer dat zich tot de ruime omgeving van de stad uitstrekt, met een nachtnet natuurlijk. Maar dat gebeurt niet. Liever stort men de miljarden in een krakkemikkige chipkaart.

Het busvervoer op het platteland is dankzij de geweldige marktwerking de afgelopen decennia geheel en al uitgekleed. Er zijn zelfs dorpen van enkele duizenden inwoners waar ’s avonds na achten geen bus meer komt. Wat overigens weer door voor zo’n corporatieboef een argument was om afbraak van zijn woninkjes in de dorpen te bepleiten. Als je daar woonde, kwam je er niet meer weg. Behalve met zo’n in Utrecht binnenkort geweerde oude brik natuurlijk.

Evenmin zie je een initiatief zoals bijvoorbeeld het kabinet Drees dat in 1952 nam. De wederopbouw was toen voldoende gevorderd voor het plaatsen van een nieuwe stip aan de horizon: voldoende woonruimte voor elk gezin. Sociale woningbouw was toen vooral een zaak van de gemeentes en de regering steunde de Bank van de Nederlandse Gemeentes bij het uitschrijven van een grote obligatielening om die nieuwbouw te bekostigen. Beleggers konden een goed en veilig rendement verwachten. Zij konden zich tegelijk weldoeners voelen omdat zij daadwerkelijk de strijd aan hielpen binden tegen wat toen volksvijand nummer één heette en nu door de politiek het liefst wordt genegeerd: de  woningnood. En dat terwijl de bouwsector zijn diepste crisis in een eeuw of wat doormaakt.

Kijk dat Jolande Sap haar partij beter kan omdopen tot “GroenRechts” is nog tot daaraan toe. Het erge is – ik herhaal het – dat het onderdeel is van een veel bredere trend: het wegduwen van de onderklasse uit het zicht van de meer fortuinlijke.