De onzinnige mantra van de 'weg met ons'-mentaliteit

Tot de vele mantra’s op rechtse sites hoort die van de ‘weg met ons’-mentaliteit. Bart Jan Spruijt heeft er dezer dagen op de Dagelijkse Standaard weer eentje gepubliceerd.

De aanleiding verschilt maar het patroon van de redenering is altijd hetzelfde: “Wij, wij Nederlanders of wij blanken zwelgen in zelfbeschuldiging. Wij voelen ons de oorzaak van alle kwaad. Wij zijn de kwaaien en zij zijn de goeien. Het wordt tijd dat wij eens paal en perk stellen aan deze ‘weg met ons’-mentaliteit, die wordt opgedrongen door de grachtengordel, dan wel de linkse elite”. Je krijgt dat steeds weer te horen als iemand het waagt een zwarte bladzijde open te slaan in de vaderlandse geschiedenis. 

Zwakte Dit is een teken van zwakte en onzekerheid. Het duidt op een verborgen minderwaardigheidscomplex. Het lijkt op het gedrag van de kleuter die stijf ontkent dat hij iets onoirbaars heeft gedaan, een klasgenootje de schuld geeft of zegt dat anderen het net zo goed doen. De discussies rond het slavernijverleden van de afgelopen weken gaven daar tientallen voorbeelden van te zien. U kent dat wel: dan wil IK excuses voor de tachtigjarige oorlog. Of: arbeiders hadden het vaak slechter dan slaven. 

Wie evenwichtig in het leven staat, heeft de fouten uit zijn of haar verleden niet verdrongen maar een plaats gegeven in de herinneringen want alleen daardoor kun je het verleden laten rusten. Anders blijft het en gloeiende kool en een vergiftigde doorn in je ziel. 

Onwelgevallige feiten Dat geldt ook voor een land en een maatschappij. Een stabiele samenleving kan het verleden, dat haar vormde, in zijn geheel verwerken. Die hoeft geen pogingen te doen om onwelgevallige feiten onder tafel te schuiven of te bagatelliseren. Zij probeert er een verklaring voor te vinden en velt er vervolgens een oordeel over op grond van de normen en waarden van de eigen tijd. Zo valt bijvoorbeeld uit te leggen, waarom de latere premier Hendrikus Colijn een sigaar stond te roken terwijl zijn soldaten Balinese vrouwen en kinderen afslachtten. Sinds deze feiten boven water kwamen, kunnen wij vaststellen dat Colijn géén rolmodel kan zijn in deze tijd, net zo min als Jan Pieterszoon Coen trouwens, en daarom noemen we géén nieuwe straten meer naar hem. Al die Colijnstraten van vroeger en dat standbeeld van J.P. Coen laten wij overigens met rust want dat zijn net zo goed tekenen van het verleden. 

Dat zoveel Nederlanders er kennelijk tóch behoefte aan hebben zaken uit het verleden te verdoezelen of bij te schilderen, duidt op een gebrek aan zelfbesef. Zij achten de tradities, de normen en de waarden die bij het moderne Nederlanderschap behoren kennelijk niet stevig genoeg om bestand te zijn tegen de zwarte bladzijdes uit het verleden. Hun zelfbeeld blijft slechts in stand als het altijd een ridder voorstelt in schitterende wapenrusting en nooit een piraat of plunderaar. Misschien dat daarmee ook de overspannen reactie samenhangt die je bij dezelfde personen zo vaak aantreft, als zij geconfronteerd worden met nieuwkomers uit andere delen van de wereld. Of hun angst voor een Europa dat Nederland opslokt. 

Linkse elite Wie zogezegd cultureel en nationaal stevig in zijn schoenen staat, heeft van dit alles geen last. Die kent de kracht van onze tradities, van onze vormen van democratie en de manieren waarop wij onze beschaving vorm geven. Die heeft het niet nodig om onwelgevallige feiten en gebeurtenissen af te wijzen als verzinsels van een linkse elite of de gevolgen van een misplaatst schuldgevoel. Maar het blijft een probleem dat zoveel Nederlanders dermate het geloof in zichzelf hebben verloren dat zij hun heil zoeken in ontkenningsgedrag of bij achterhaalde heldenverhalen en chauvinistische schreeuwers. Om daarnaast  óók nog hun landgenoten te vervelen met die onzinnige mantra van de “weg met ons”-mentaliteit.

Volg Han ook op Twitter

Het laatste boek van Han van der Horst is: Nederland, de vaderlandse geschiedenis van de prehistorie tot nu