De storm die niet kwam

Er hangt een loom gevoel van desinteresse over het land. Niet vanwege het weer. De bezuinigingen van Rutte/Wilders zijn op een aantal terreinen met onverschilligheid begroet. Steun voor gesubsidieerde kunst is gering. Zelfs de verhoging van de BTW op voorstellingen wordt door de hogere inkomens die de voorstellingen bezoeken met schouderophalen begroet. De publieke omroep ontdekt tot zijn schrik wat ze al lang had moeten weten, namelijk dat het land geen donder om ze geeft. Het zijn enkel hun belangenbehartigers in de kamer die lawaai maken. Ordening van de openbare ruimte? Weinig mensen die zich er druk over maken. Defensie? Who cares. Nederland niet meer hoogste woord in FAO of ontwikkelingsfora is niet iets dat burgers bezig houdt. Pispaal in de NAVO? Ach wat. Fundamenteel onderzoek uitgekleed? Doe maar. Integratiebeleid afgeschaft? Alleen de beroepsintegreerders roepen erover, en een enkele sociaal democraat die niet verder komt dan Marokkaanse rotjong – dat was ooit het domein van Verdonk, het is typerend dat de PvdA daar nu in vast zit.

Er valt veel slechts te zeggen over deze regering en haar cynische machtspolitiek maar het gevoel dat er ruimte is om een hoop oud vuil op te ruimen heeft ze goed geprikt. Zestig miljoen weghalen bij het KNMI, dat zelf maar zijn buienradars moet verkopen, lijkt niemand erg dwars te zitten. Ik weet niet hoe het u vergaat, maar op een flink deel van deze bezuinigingen of afschaffing van de varkenstrog, heb ik weinig kritiek. Over het uitkleden van zorg en onderwijs, het gebrek aan structureel beleid, de laffe houding als het om echte hervormingen gaat, des te meer. Maar het lijkt elkaar uit te sluiten. Met hulp van de ultieme cynicus van de Stichting van het Verbieden schaft de regering een hoop regelingen af die burgers direct in hun portemonnee gaan treffen. Niet de portemonnee van burgers zoals ikzelf. Ik hoef niet vaak naar loketten of mijn hand op te houden. Maar burgers zoals de kiezers van de PVV en misschien ex-kiezers van de PvdA.

Wanneer gaan die kiezers dat voelen? En als ze het voelen en het niet erg vinden, en Rutte/Wilders blijven steunen, moet je dan niet vaststellen dat wat links (ik weet het, een oudbakken term, maar even voor het gemak hier gebruikt) pretendeert te vertegenwoordigen, helemaal geen basis in de samenleving heeft? Kiezers van PvdA, D66 en Groen Links zijn niet degenen die het hardst getroffen worden, maar zij zijn wel de partijen die het meest te vertellen hebben over hoe erg dat allemaal is. In die zin heeft Wilders gelijk en is de verzorgingsstaat in een aantal opzichten een luxe fenomeen van de elite. Hij komt er mee weg omdat er geen alternatieven worden geboden. Geen vergezichten.

Als dat zo is en als inderdaad de kiezers van Rutte/Wilders bereid zijn die verzorgingsstaat te ontmantelen, waar laat dat dan die ‘linkse’ partijen? Ze hebben nog geen behoorlijk verhaal. Vooral de PvdA die al veel verder zou moeten zijn in haar denken over haar rol in de samenleving komt blijkens de recente uitgave van S&D niet verder dan geleuter over een ‘narratief’. Een goed verhaal is voldoende, mensen. Claim verdorie die inclusieve samenleving die bijvoorbeeld tot ons succes in integratie heeft geleid. Geef inhoud aan sociaal democratie, of in het GL en D66 geval, liberalisme.

Een compacte overheid die zich bezig houdt met de randvoorwaarden voor goed functioneren in de samenleving, zoals onderwijs, defensie, het wegwerken van weg te werken achterstanden en beschermen van de openbare ruimte en milieu tegen ontkenners als die van de PVV, dat zou wat mijn betreft het uitgangspunt moeten zijn. Georganiseerd wantrouwen tegen wat de overheid doet, tegen regels in het algemeen en die voor subsidies in het bijzonder, van kinderopvang tot huizenbezit. Wantrouwen is misschien een te sterk woord, maar vragen stellen bij elke regeling, is dat te veel gevraagd? Dan waren open einde regelingen zoals PGB en kinderopvang niet uit de hand gelopen. Dan was het HSL contract waarvan iedereen toen al wist dat het oplichterij was, niet tot stand gekomen.

Zet een visie op, een vergezicht op de samenleving die niet zo cynisch is als die van deze regering. Dan is er genoeg kritiek te leveren op Rutte/Wilders. Maar zo lang die kritiek niet komt vanuit een goed geordend betoog over wat voor samenleving ze dan wel willen, hebben de oppositiepartijen niets te bieden, zelfs geen behoorlijke oppositie.

Of misschien zijn ze net zo cynisch. Laat Rutte/Wilders de wildgroei maar wegwerken, dan kan een volgende regering met een betere focus dan Balkenende IV met zijn absurde honderd dagen zoeken naar een motto, het land op een gezonde basis zetten. Misschien laat de oppositie het maar gebeuren. Zijn ze er ook vanaf. Komt er iemand met een behoorlijk alternatief voor ons absurde publieke omroep systeem? Hoe had de oppositie gedacht PGB onder controle te houden? Waar waren ze toen het over defensie ging? Een paar miljoen voor kunst en nul euro voor slachten houdt iedereen bezig. Met uitzondering van de SP hebben de oppositiepartijen geen model, geen visie.

Ik geeft toe, zo maar wat vrijblijvende overpeinzingen op een dinsdag ochtend. Geïnspireerd door loomheid voor de aangekondigde maar niet gearriveerde storm. Zo ligt het land er ook bij. Rutte kan tevreden zijn. Niet alleen de Grieken, waar hij niets mee heeft (alsof dat er iets toe doet) maar ook de Nederlanders staan op de drempel van twee maanden inactiviteit. De oppositie is al maanden met vakantie. Rutte heeft het rijk alleen.

Dit stuk staat ook op amerika.nl