De werkelijke Wilders

Deze zaterdag deed zich de gelegenheid voor om Geert Wilders in den vleze te aanschouwen. Hij ging flyeren op de Rotterdamse markt. Dit was een uitzonderlijke buitenkans. Net als de meeste mensen kende ik Wilders slechts van beeldschermen. Hij treedt nu eenmaal zelden buiten de televisie en het internet. Ik zou die middag toch de kroeg ingaan met Casper Sikkema van de Nieuwe Revu en Zihni Özdil, docent aan een niet nader te noemen universiteit. Het leek Zihni een goed idee om ons eerst onder de aanhang van Wilders te mengen. De binnenstadsmarkt van Rotterdam is zo ongeveer de grootste en drukste van heel Nederland. Toch wachtte maar een klein plukje mensen op Geert Wilders. Zij stonden voor de nieuwe markthal, waar agenten in gele hesjes de boel bewaakten.

Ook waren tal van fotografen en cameralieden tegenwoordig, die elkaar meteen verdrongen, zodra zich iets beeldbaars voordeed zoals het ontrollen van een groot spandoek met het opschrift “Grenzen dicht nu”. Geert Wilders kwam niet aan. Hij was plotseling aanwezig. Hij verscheen. Onmiddellijk werd hij door de personen van de visuele media omsingeld. Zij vormden met zijn bewakers een kluwen die hem grotendeels aan het oog onttrok. Ongeveer de helft van de aanwezigen applaudisseerde. De rest keek zwijgend toe, sommigen met hun iPhone in de aanslag.

Kussen Toen begon de kluwen zich in de richting van de marktkramen te begeven. Nu en dan kwam het hoofd van Wilders tussen de schouders, de fototoestellen en de camera’s te voorschijn. Hij heeft – zo bleek – maar één soort glimlach tot zijn beschikking en die handhaafde hij tijdens het hele bezoek zonder een spier van zijn gezicht te vertrekken. Een enkele keer boog hij zich voorover om een fan op de wang te kussen maar veel tijd voor stops was er niet. Wilders zette er stevig de sokken in. Dat kon omdat zijn beschermers en de politiemannen in de gele hesjes ruimte maakten.

Wij liepen met het publiek mee en maakten praatjes met zijn volgelingen. Dat was niet het agressieve gepeupel van het ‘daar moet een piemel in’-genre. Wilders’ Rotterdamse volgelingen waren op de een of andere manier door het leven getekend. Hun kop zat vol woede maar zij oogden lijdzaam. Zij zaten in de hoek waar de klappen vielen en nu wilden zij hun miserie opdragen aan Geert Wilders. Hij zou hun lasten op zijn schouders nemen. Dan kwam alles goed.

Middelbare heren in witte PVV-jacks namen het feitelijke flyeren voor hun rekening, al waren zij bepaald zuinig met hun pamfletjes, waarin uiteraard geroepen werd om ‘Grenzen dicht’. Er waren ook buurtbewoners uit de Beverwaard verschenen. Schamele, bijna verlegen mannen en vrouwen die een eigen vlugschrift ronddeelden met een uitnodiging voor een begrafenis van de democratie, want er was door burgemeester Aboutaleb niet geluisterd en hun wijk krijgt een opvangcentrum voor vluchtelingen. Ook zij wisten: Geert Wilders is de enige redding, maar ze konden nauwelijks bij hem in de buurt komen. De fotografen stonden in de weg.

Geen woord Ineens was Wilders verdwenen. Het leek wel of hij de legendarische Tarnkappe had opgezet, die ooit de oud-Germaanse helden onzichtbaar kon maken. De kluwen mediamensen viel uit elkaar. Wilders had geen woord gesproken. Nergens stond een podium voor hem klaar. Niemand reikte hem een megafoon aan zodat hij zich tot de aanwezigen kon richten. Het had bij elkaar nog geen twintig minuten geduurd. Niets herinnerde daarna aan Wilders snelle passage. Er slingerden zelfs geen pamfletjes op straat.

In Café Lisboa praatten Casper, Zihni en ik na over het gebeuren. We waren vooral verbaasd over de beperkte omvang. De PVV had nog geen honderd aanhangers op de been gebracht. Van tegendemonstraties was evenmin sprake. De verschijning van Wilders was niet meer geweest dan een rimpeling op de zaterdagse markt. Je kon het ook moeilijk een politieke manifestatie noemen. Het was eerder de ‘meet and greet’ van een bn’er. Het had allemaal geen betekenis.

Later pas begreep ik wat zich voor ons oog had voltrokken. Natuurlijk had Wilders niets gezegd. Hij hoefde niets te zeggen, want hij is de trooster van de bedroefden. Je legt je angst, je wanhoop en je zondige gemoed aan zijn voeten. In deze ongodsdienstige tijd heeft Wilders de plaats ingenomen van Maria de Moeder van Zeven Smarten.

Tegelijk hadden we iets anders gezien: de kern van de zaak was die kluwen fotografen. Wilders kan alleen maar bestaan in interactie met de media. We namen de symbiose waar tussen man en camera. De werkelijke Wilders is de Wilders van de clips, de soundbytes en de tweets. Het ging niet om ontmoetingen met mensen van vlees en bloed. Het ging om beeld. Hij is een begoocheling, een hersenschim, net als heiligen uit glas in lood of marmer van weleer. Geert Wilders is even echt als Lara Croft. Daarom waren er ook zo weinig mensen op hem af gekomen. Zij vereren hem thuis op hun scherm. Ze hoeven niet op bedevaart te gaan.

Beluister dit opiniestuk hier 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)