Een crisis van het kapitalisme

Daar halen zij de voorpagina’s weer, de fameuze ‘markten’. Ondanks de door de Europese Centrale Bank geschapen geldbergen en ondanks alle bezuinigingen waarin de Europese hoofdsteden grossieren, hebben zij opnieuw het vertrouwen in een lidstaat verloren.

Eerder dan verwacht is Spanje in het verdomhoekje gekomen. Dat blijkt uit de snel stijgende rentes die dit land moet betalen om de tekorten te herfinancieren. Premier Rajoy van de rechtse Partido Popular greep naar het middel dat in zijn kringen goed heet te zijn voor alle kwalen: extra bezuinigingen. In een dag of wat sneed hij tien miljard euro extra weg in een toch al tot het bot uitgeklede begroting.

Wat gebeurde er? De rente daalde niet, maar steeg. Wat Rajoy won met al dat hakken, dreigde hij te verliezen aan dalende staatsinkomsten vanwege een naar beneden dwarrelende economie.

Dit betekent dat nu ook de zogenaamde markten zich keren tegen het bezuinigingsfetisjisme zoals dat vanuit Berlijn en Brussel wordt gepredikt. Een regering die alles doet om het tekort terug te brengen tot 3% van het nationaal inkomen, zoals de EU het voorschrijft, loopt kans daar hard voor afgestraft te worden omdat investeerders en kredietverleners het op deze manier óók niet meer zien zitten.

Dit lijkt me een belangrijk gegeven voor de heren in het Catshuis die waarschijnlijk nu tussen het roken in de tuin door bezuiniging op bezuiniging stapelen: dat kon ze wel eens een slag in het gezicht van “de markten” opleveren net zoals Rajoy die vandaag moest incasseren.

Is dat leuk nieuws? Dat, om zo te zeggen, de rechtse marktfetisjisten in de steek gelaten worden juist door hun zo geliefde “markten”? Vergeet daarbij niet dat de grote banken zich alleen maar staande kunnen houden omdat ze voor bijna niets vrijelijk geld kunnen lenen bij de Europese Centrale Bank. En dan nog hebben zij gewoonweg te weinig in kas om in de behoefte aan krediet te voorzien. Daardoor kunnen vele goede en lucratieve investeringen geen doorgang vinden. En zo wordt de reële economie afgeknepen. En worden de EU-lidstaten één voor één teruggebracht tot de status van Griekenland.

Er is geen enkele reden tot vreugde, laat staan tot leedvermaak over dit echec van de rechtse politiek. Het ziet er naar uit dat Europa aanzienlijk dieper in de shit zit dan de ergste pessimisten tot nog toe durfden denken. Je kunt het ook een crisis van het kapitalisme noemen.