Een symbolische ruil van formaat

Onlangs gaven kardinaal Eijk en PKN-voorzitter ds. Karin van den Broeke eenstemmig aan dat er niets op tegen is om een paar vrije ‘christelijke’ feestdagen zoals bijvoorbeeld de 2e Pinksterdag in te leveren om een feestdag van een andere traditie te verbinden met een vrije dag. Prima plan, vinden wij. Wij doen een concreet voorstel. Met dit soort goede ideeën moet doorgepakt worden, anders blijft het hangen.

Jom Kippoer In ruil voor de 2e Paasdag willen we het joodse Jom Kippoer, de Grote Verzoendag, vieren. En in plaats van de 2e Pinksterdag komt het islamitische Suikerfeest in onze agenda’s als nationale vrije dag. Het is zonder meer een verrijking van onze cultuur met een prachtige verbreding van de symboliek van het leven. We krijgen dan: Kerst als symbool voor geboorte, de menselijkheid van God, licht in de duisternis. Pasen: Christus’ opwekking uit de dood, nieuw leven, herschepping. Pinksteren: de Geest bezielt elk mens, taal van vertrouwen verbindt, muren worden afgebroken.

En daar wordt dan Jom Kippoer aan toegevoegd, de dag waarop verzoening wordt gezocht. Want het verhaal van ‘nieuw leven’, ‘herschepping’, en nieuwe ‘bezieling’ is en blijft inspirerend, maar we weten allemaal: in ons eigen leven, tussen mensen, groepen, volken is er te veel dat onverzoend blijft. Het is daarom allereerst een bezinningsdag: wat heb ik van mijn leven gemaakt de laatste tijd? Op deze nieuwe nationale feestdag worden we dan ook uitgenodigd om goed te maken wat in ons vermogen ligt. Met jezelf, met God, met mensen om je heen. Problemen op het werk, in de politiek, in de samenleving? Of Problemen binnen je geloofsgemeenschap? Op Jom Kippoer staan we er concreet bij stil en maken we beter wat in onze vermogens ligt.

Suikerfeest En ook het Suikerfeest dus, het einde van de vastenmaand Ramadan. Veel moslims onder ons hebben een maand lang afgezien en hebben zich bekommerd om de minderbedeelden. En dan is er die uitbundigheid van het einde van het vasten: dat moment dat met iedereen gedeeld wil worden. We pakken die dag van vrolijk delen samenlevingsbreed op, vooral met de mensen die het minder hebben. Het wordt een dag van solidariteit, waar altijd een ondertoon van protest in te horen is tegen alle ongelijke verdeling tussen mensen. Overal zijn gezamenlijke maaltijden, nodigen buren elkaar op de koffie, zijn er initiatieven om mensen met een minimum inkomen een mooie dag te bezorgen. Het is een dag van hoop en vertrouwen.

Jom Kippoer valt altijd in september of oktober en het Suikerfeest wandelt door de kalender heen. Het is elk jaar weer een verrassing waar die dag een plek krijgt. En zo geven we royaal de ruimte aan de gedachte dat onze samenleving vanuit diverse tradities wordt vormgegeven. Joods, christelijk, islamitisch. Er zijn er natuurlijk veel meer, maar deze drie zijn stevig met elkaar en onze Europese cultuur verbonden – ook al willen tal van fanatiekelingen ons anders doen geloven. Nog een argument voor dit plan: we leren dat er ook in andere tradities waarden van grote betekenis voor het samenleven worden doorgegeven. Jaar op jaar. Feest op feest. De vraag is nu wie dit gaat regelen. Mensen die vinden dat het geloof achter de voordeur moet, hebben hier vast weinig fiducie in. Laten we het denken in euro’s even stopzetten en nu eens in de kracht van symbolen denken. Wij stellen dan ook voor: laten de christelijke partijen een initiatiefwetsvoorstel in deze richting opstellen. Gezien de politieke stand van zaken moet dit te regelen zijn. Onze driedubbele zegen hebben zij op voorhand.

Dit artikel is mede geschreven door Enis Odaci (Stichting Humanislam) en Lody van de Kamp (orthodox rabbijn) en werd op 4 juni gepubliceerd in Trouw.