Een zelfmoordterrorist, Borssele en een vliegtuig

Voor- en tegenstanders van kernenergie buitelen in dit Fukushima-tijdperk over elkaar heen. Vanochtend beweert Marcel Hulspas in De Pers dat wij met zijn allen gek zijn gemaakt door de media, en dat het daar in Japan allemaal heel erg meevalt met de straling. De jaarlijkse ‘natuurlijke’ dosis straling (vanuit de ruimte en de aarde) zou gemiddeld zo’n 0.4 Fukushima zijn, dus in 2,5 jaar heeft de mens even veel radioactieve straling opgelopen als de Japanners rond de verwoeste kerncentrale in 1 dag. Hoe Hulspas zo precies weet hoeveel radioactiviteit er weglekt bij Fukushima (nu de reactor nog steeds lek is) is mij een raadsel.

Afgelopen zaterdag keek ik naar een debat over ‘Kernenergie: noodzakelijk kwaad?’, met voor- en tegenstanders van atoom-stroom. Wubbo Ockels, hoogleraar Duurzaamheid, stelde dat de risico’s van kernenergie niet beheersbaar zijn. De situatie rond de reactoren in Fukushima maakte dat weer eens pijnlijk duidelijk, volgens hem. Jammergenoeg kreeg Ockels niet de gelegenheid om uit te leggen wat hij nu precies bedoelde met risico’s die niet beheersbaar zijn, en ook ging geen van de aanwezige voorstanders van kernenergie op zijn stelling in.

Toen ik Ockels hoorde spreken moest ik denken aan mijn eigen vak, waarin ‘risicobeheersing’ de afgelopen jaren een steeds belangrijker rol is gaan spelen. Forensisch psychologen taxeren risico’s van gewelddadig gedrag bij personen die eerder een geweldsmisdrijf pleegden. In vergelijking met 20 jaar geleden doen we dat systematischer en beter wetenschappelijk onderbouwd, en dat leidt ook tot betere risicobeheersing. Bij risicotaxatie moeten een aantal aspecten van het risico beoordeeld worden: o.a. de kans dat een schadelijke gebeurtenis optreedt, de aard van de potentiële schade, en de mate waarin de mens in staat is de schade—als die zich toch mocht voordoen– te beheersen (bescherming). Nu is de kans op een kernramp misschien niet groot, getuige het feit dat het laatste serieuze reactorongeluk in Tsjernobyl 25 jaar geleden plaatsvond. Maar de aard van de potentiële schade is groot en de beheersbaarheid, zoals ook nu in Japan weer blijkt, gering. Daarom concludeer ik dat de uiteindelijke taxatie van het risico (kans x potentiële schade x onbeheersbaarheid) hoog is.

Wij hebben in Nederland in Borssele een kerncentrale. Die ligt niet op een breuklijn in de aardkorst, zoals in Japan, dus de kans op een aardbeving en of tsunami is verwaarloosbaar. Maar heeft iemand wel eens nagedacht dat een zelfmoordterrorist de centrale in Borssele zou kunnen invliegen? Ook die kans is zeer gering, maar toch dient de vraag gesteld te worden of we het risico (vanwege de potentiële schade en de onbeheersbaarheid) moeten willen nemen. Wat is verstandig?

Lees hier het artikel van Hulspas in De Pers

Lees ook op Joop:

Brechtje Paardekooper:  Taboe op praten over kernenergie na Japan onzinnig

Pieter Kos:  Van Tongeren ‘misbruikt’ situatie in Japan

Maurice de Hond:  Geen risico’s met kernenergie

Jan-Paul van Soest:  We moeten praten over kernenergie, zeker na Japan