Eerste hulp bij bootvluchtelingen

Als de zomer komt en de zee rustiger wordt wagen Afrikanen de oversteek vanuit Libië of Marokko naar Europa of ze gaan vanuit West-Afrika op weg naar de Canarische Eilanden. De Europese lidstaten Italië, Malta, Spanje en Griekenland patrouilleren in de Middellandse Zee om de buitengrenzen van Europa te bewaken. Ze worden daarbij geholpen door Frontex, de Europese organisatie voor grenscontroles… of geholpen?

Wat is eigenlijk de taak van Frontex? Daar verschillen de meningen over. Wat is hulp? Moeten ze Europa beschermen tegen immigranten die over water komen of moeten ze drenkelingen redden en de kans geven asiel aan te vragen? Ook als die drenkelingen nog in internationale wateren zijn? Het schijnt dat de medewerkers op die patrouilleschepen het niet zo goed weten. Dat ze ook weleens toekijken hoe zo’n bootje water maakt en kapseist. De Europese Commissie wil daarom de voorschriften voor het werk van die douanemensen duidelijker maken: bootvluchtelingen moeten gered worden. Zo is dat natuurlijk.

Toen volgde er een juridisch steekspel tussen de Europese Commissie, de Raad van Ministers en het Europees Parlement. Want hoe moet die waarheid als een koe dan in de reglementen worden opgenomen? En wie heeft het recht dat te doen? De juristen kwamen er niet uit. Eurocommissaris Cecilia Malmström (Binnenlandse Zaken) ging dreigen en suggereerde dat het de schuld van het Europarlement zou zijn als Frontex de drenkelingen in de lente zou laten dobberen. Pardon? Er is toch ook gewoon internationale wetgeving die schippers verplicht drenkelingen te redden? En een gewoon gevoel van medemenselijkheid bij de douanebeambten als je al die mensen op die drijvende doodskisten ziet?

Overigens waren Italië en Malta sowieso tegen een extra regeltje dat bootvluchtelingen altijd gered moeten worden. Dat geeft te denken. Er is wel haast bij, want het wordt lente…

Ik wil graag bindende afspraken dat Frontexmedewerkers bootvluchtelingen redden en verzorgen. De overgrote meerderheid van de commissie voor burgerlijke vrijheden van het Europarlement is het met mij eens. Tot die tijd verwacht ik van eurocommissaris Malmström dat ze het Frontex-personeel indringend toespreekt zich te houden aan internationale wetten.

Over twee weken ga ik naar Tenerife, een van de Canarische Eilanden, om te praten over migratie en ontwikkelingssamenwerking. Want voorkomen dat mensen zich genoodzaakt voelen op die bootjes te stappen is natuurlijk het beste. Ook zal ik daar op bezoek gaan bij het Rode Kruis om te praten over hun eerste hulp voor bootvluchtelingen. Wordt dus vervolgd.

Dit artikel is verschenen op de website ZininEuropa.nl. Lees meer van Judith Sargentini op Joop.