EO Zuig-tv

Afgelopen woensdag zond de EO een aflevering uit van het programma 3Onderzoekt. Deze aflevering ging over kraken. Volgens de aankondiging een ‘Hollandse traditie uit de jaren 60’.

Dat is om te beginnen al flauwekul natuurlijk want kraken is een internationaal fenomeen en dat is het ook altijd geweest. De inleiding belooft een ‘uniek kijkje in de kraakwereld’. Verslaggever Johan Eikelboom neemt tijdelijk intrek in het Slangenpand in Amsterdam dat op het punt staat om ontruimd te worden. Het brutale opdondertje Danny Ghosen – beter bekend van zijn sensatiebeluste activiteiten voor onderbuikzender Powned – gaat op bezoek bij de Kraak Beweging Flevoland. Daar is hij volgens eigen zeggen aan het juiste adres om een pand te kraken, want ze ‘kraken alles wat los en vast zit’. De krakers laten zich genadeloos in de luren leggen, want ze laten zich portretteren als een stelletje uitvreters. Bovendien krijgt Ghosen hen zover dat ze een leegstaande villa gaan kraken. Natuurlijk bedoeld om maar aan te geven dat krakers een soort van luie luxepaarden zijn die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten. Gratis in een villa wonen, ja, dat willen we allemaal wel natuurlijk.

Ondertussen heeft Johan Eikelboom in Amsterdam kennis gemaakt met Mark van het Slangenpand. Eikelboom quasi-verbaasd: “Vriendelijk gezicht!”. Het hele frame van de uitzending is dat die krakers eigenlijk maar rare en vaak toch wel gewelddadige figuren zijn. Mark en een paar medebewoners mogen fungeren als de binnen dat frame bruikbare uitzondering op de regel. Ook het andere frame, van voor een dubbeltje op de eerste rang zitten, wordt hier weer uit de kast getrokken: Eikelboom boven in het Slangenpand aangekomen: “Het lijkt wel een penthouse en dat in hartje Amsterdam”. Het programma wordt verder doorsneden met beelden uit de jaren 80 van confrontaties tussen krakers en mobiele eenheid. “Geweld en kraken, het lijkt onlosmakelijk met elkaar verbonden”, meldt de voice-over en spreekt over ‘taferelen die niet zouden misstaan in een oorlogsfilm’. De beelden vormen de opmaat voor beelden van de ontruiming van het Slangenpand.

De uitsmijter is voor Danny Ghosen. Gewapend met een kolossale voorhamer gaat hij zelf maar een pandje kraken, nadat eerdere pogingen van de Kraak Beweging Flevoland zijn mislukt. Klein detail: het pand is al gekraakt. Geen probleem voor Danny Ghosen. Met een enkel zacht tikje springt de voordeur al open. De enigszins oplettende kijker kan het niet ontgaan: we worden hier besodemieterd want de deur zat gewoon niet dicht. Het neemt niet weg dat de rechtmatige bewoners niet bepaald gecharmeerd zijn van Ghosen’s onrechtmatige binnentreden. Ze reageren dan ook terecht boos en werken Ghosen de entree van het pand uit. Dat is natuurlijk koren op de molen van Ghosen, die zogenaamd blijft proberen binnen te komen, blijft zuigen en uitlokken en ondertussen de vermoorde onschuld speelt. Met overslaande stem: “We want to live here, come on guys. I want the same as you. I’m looking for a place to stay. Come on let me in. You don’t like me doing this?” Dan tenslotte met gespeelde verontwaardiging richting de camera: “Weet je wat jongens, we kappen hier gewoon mee want kraken is leuk zolang zij het doen, maar als wij het doen is het opeens niet meer leuk.”

Het is duidelijk. De titel van het programma is hallucinerend lachwekkend want 3Onderzoekt onderzoekt helemaal niets. Of in ieder geval bitter weinig. Het mist elke journalistieke insteek. Vrijwel niets zijn we als kijker te weten gekomen over achtergronden, methodieken en geschiedenis van het kraken. Het programma is er slechts op gericht om het kraken op negatieve wijze te framen en om de op sensatie beluste kijker waar voor zijn geld te geven. Missie geslaagd maar het blijft natuurlijk zuig-tv van de eerste orde.