Er is te weinig begrip en hulp voor jongeren met problemen

Privileges kennen vele vormen! Zo is opgroeien in een liefdevolle thuis met 2 ouders ook een privilege. Helaas is dit niet voor iedereen weggelegd. In 2016 kregen 367 duizend kinderen van 0 tot en met 17 jaar jeugdhulp ( cijfers CBS )

Morgenavond besteedt Brandpunt aandacht aan Romy, na een leven in gesloten jeugdzorginstellingen moet ze op zichzelf gaan wonen. Brandpunt volgt haar op deze hobbelige weg.

Er zijn vele Romy’s. Daarom moet er veel meer gedaan worden voor hen als ze 18 worden. Woonruimte is een must. Toch hebben gemeentes hier geen structureel antwoord op. Sinds de jeugdzorg naar de gemeentes is gegaan merk je dat elke gemeente er anders mee omgaat en eigenlijk ook elke gemeente moeite heeft met dit dossier.

Ik neem Apeldoorn als voorbeeld. Er zijn veel jongeren die in instellingen geplaatst worden door deze gemeente. Ik heb jongeren die hier net hun netwerk opgebouwd hadden teruggestuurd zien worden naar de gemeente waar ze eerder ingeschreven stonden. Terwijl ze daar niks meer hebben en het ook niet willen. Je bent dus 18, volledig op jezelf aangewezen in een maatschappij vol onbegrip en het beetje zekerheid dat je hebt wordt dan ook nog eens van je afgenomen. Waarom? Omdat gemeentes geen beleid hebben dat het voor jou mogelijk maakt te wonen waar je je netwerk hebt. Als we echt menen dat jongeren centraal staan dat moeten wij ervoor zorgen dat dit wel mogelijk is.

Nazorg en steun zijn nodig. Wij moeten zorgen dat ze dit krijgen. Maar wel op een manier die zij bij zichzelf vinden passen en waar zij behoefte aan hebben. Jongeren die thuis wonen en 18 worden hebben hun ouders waarop ze terug kunnen vallen. Wie hebben de jeugdzorgjongeren? Niemand! Vaak zie je dan ook dat het misgaat als ze 18 zijn en alles alleen moeten doen. Het is niet gek dat een deel van deze jongeren het niet redt en nog meer in de problemen komt, wat zelfs kan leiden tot een zwervend bestaan. Zo ontstaan zwerfjongeren.

Ook op die problematiek van ‘zwerfjongeren’ hebben gemeentes geen goed antwoord. Vaak verdwijnt deze groep onder radar van de verantwoordelijken en wie wel in zicht is moet maar net het geluk hebben om in een opvang terecht te kunnen. Dan zijn ze er nog niet. Eenmaal in de opvang blijkt deze vaak helemaal niet te voldoen aan wat jongeren echt nodig hebben.

Romy vertelt in de uitzending van Brandpunt dat niemand zit te wachten op een Hoenderloo-jongere. Ik kan alleen maar bevestigen dat ze hier de waarheid spreekt. Ik ben zelf ooit een jeugdzorgjongere geweest. Het klopt dat velen in de maatschappij niet op je zitten te wachten want men heeft zo zijn vooroordelen tegen je.

Daar waar men me nu een compliment om geeft, werd ik vroeger ‘afgewezen’. Niet dat ik zelf zoveel ben veranderd. Wat veranderde is de manier waarop er naar me gekeken wordt. Ik heb bijvoorbeeld in een gesprek met een ambtenaar en wethouder gezeten als politica waarin de ambtenaar mij ging uitleggen dat de jonge moeders die klachten hadden allemaal wel psychisch wat mankeren.

Toen ik hem vroeg wat ze dan precies hebben of hij de diagnoses kon opnoemen wist hij het plots niet meer. Toen ik hem vervolgens vroeg wat dit te maken heeft met een klacht wel of niet serieus nemen, bleef hij ook het antwoord schuldig. Maar blijkbaar moest hij me wel even zoiets stigmatiserends zeggen… waarom eigenlijk? In ieder geval werkte het niet in de voordeel van de jonge moeders. Nee, hij gebruikte de mogelijke psychische problemen slechts als argument om mij te overtuigen hen niet zo serieus te nemen.

Zat hij net even bij de verkeerde. Want zoals ik al opmerkte was ik ooit ook een jeugdzorgjongeren en werd ik evenmin serieus genomen. Sterker nog, ik was een ‘probleem’. Ik zei als jongere altijd dat niet ik het probleem was maar dat ik geboren ben in een maatschappij die mij het label ‘probleem’ geeft omdat ze zelf niet in staat is begrip te tonen.

Dus moeten we van de stereotypering rondom jeugdzorgjongeren af! Meer ervaringsdeskundigen binnen de politiek zou heel veel helpen. Want vooral bij onderwerpen als de jeugdzorg merk ik dat teveel mensen in de politiek geen idee hebben hoe het echt voelt en wat er echt nodig is. Iedereen praat over ‘de jongere centraal zetten’ maar als puntje bij paaltje komt volgen vele politici niet de behoeftes van jongeren maar de dossiers en woorden van managers. Managers die te vaak denken in geld in plaats van wat er nodig is voor de jongeren. Omdat teveel mensen in de gemeenteraad niet voldoende kennis van de materie hebben, wordt de macht van managers en ambtenaren groter. Wat dus te vaak in het nadeel van de jongeren uitpakt.

Jeugdzorg is een systeem dat van boven naar beneden werkt. De jeugdzorgwerkers op de vloer zien vaak wat er gebeurt, zij kunnen meestal uitleggen wat jongeren nodig hebben en waar het mis gaat. Zij hebben alleen de minste macht binnen het systeem. Er wordt alleen naar ze geluisterd als de hogere ‘bazen’ dit toelaten. De jongeren zelf staat helemaal onderaan deze keten. Je kan dan wel bedenken hoeveel de stem van de jongeren in de praktijk waard is. Sterker nog, er zijn anno 2017 nog steeds instellingen die GEEN onafhankelijke klachtencommissie voor jongeren hebben. Zij kunnen dus nergens echt heen.

Uit het onderzoek van de Commissie Samson bleek dat jongeren binnen de jeugdzorg veel meer kans hebben om seksueel misbruikt te worden. De cijfers laten zien dat ook hulpverleners dit doen. Vele jongeren houden hun mond uit angst. Jeugdzorg heeft namelijk de macht om over je te schrijven wat zij wil in je dossier en zo – een deel van – je toekomst te bepalen. Er is tot op de dag van vandaag nooit een onderzoek naar geweld binnen de jeugdzorg geweest. Er is ook nog nooit een groot onderzoek geweest dat laat zien wat jongeren zelf van de jeugdzorg vinden en wat zij vinden dat nodig is.

Aan Romy en alle andere jeugdzorgjongeren zou ik graag het volgende willen zeggen: Ik geloof erin dat jij het gaat redden. Ik geloof in jou en ik zie jou! Vele jongeren die op vroege leeftijd in problemen zijn opgegroeid, waarvan de oorzaken buiten henzelf liggen, zijn strijders. Ja, de maatschappij is hard en er is veel onbegrip. Ja, de systemen werken te vaak tegen je! Maar ik heb zoveel jongeren zoals jullie in mijn leven gezien. Ik was er zelf een. Vallen, opstaan, volhouden en vooral trots zijn! Volg je eigen pad!

En wie weet ben je dan op een dag 37 jaar en politica, of wat je dan ook graag wil bereiken in het leven.

You can do this!