Europa struisvogelt maar door tegenover Rusland

Volgens het Amerikaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken zijn de VS en de EU dicht bij een overeenstemming over verdere beperkende maatregelen tegen Rusland. Die zouden genomen worden in de sectoren energie, banken en defensie. Zulke maatregelen zijn inderdaad hoognodig. De Amerikaanse en Europese reacties op Rusland’s voortgaand stoken in Oost-Oekraïne zijn de afgelopen weken geen toonbeeld geweest van geloofwaardigheid en daadkracht.

Ondanks de ernst van de situatie die uit het communiqué blijkt achtte de Europese Raad het blijkbaar niet nodig om de mogelijkheid van verdere sancties zelfs maar te opperen. Wat voor conclusies zouden President Putin en zijn regime hieruit hebben getrokken?

Al op 26 mei hadden gewapende mannen in Oost-Oekraïne op de westerse televisie openlijk toegegeven uit de Russische Republiek Tsjetsjenië te komen. De volgende dagen kwamen er meer  van dergelijke uitspraken en bekende een Ingusetische leider dat mannen uit zijn Russiche republiek in Oost-Oekraïne vochten. Daarbij was al maanden bekend dat de zgn. ‘Minister van Defensie’ van de zelfbenoemde “Volksrepubliek Donetsk” de Russische oud-militair Igor Girkin is. Die was in meerdere landen die voor Rusland van geo-politiek belangrijk zijn actief (Krim, Transnistrië, Bosnië, Tsjetsjenië, Zuid Ossetië, Abchazië, Dagestan). En sinds 16 mei was de Moskouse rechts-radicale nationalist Alexander Borodai de zgn. ‘Eerste Minister’ van de ‘VR Donetsk.” In diezelfde periode werden er regelmatig vrachtwagens waargenomen die in het Russische leger worden gebruikt en die met gewapende mannen en/of wapens de 2000 km lange grens met Oekraïne overstaken. Militaire deskundigen zijn het erover eens  dat door de gewapende separatisten gebruikte wapens vaak te gesophisticeerd zijn om, zoals President Putin het afdeed, “in een winkel op de hoek” gekocht te zijn.

Of Rusland nu wel of niet separatisten in Oost-Oekraïne direct aanstuurt is niet relevant voor het vaststellen van Russische verantwoordelijkheid voor de gewelddadige gebeurtenissen daar. Het feit dat wapens en strijders ongehinderd de Russisch-Oekraïense grens over kunnen spreekt boekdelen. Er zijn weinig landen ter wereld waar buitengrenzen zo heilig zijn als in Rusland, waar de autoriteiten precies weten wat er aan die grenzen gebeurt en alle grensverkeer kunnen stilleggen als zij dat willen.

Tien dagen na de Europese Raad kwam in Brussel op 4-5 juni de G7 bijeen, waarvan ook de EU-landen Duitsland, Groot-Britannië, Frankrijk en Italië lid zijn. Het slotcommuniqué was in vergelijkbare, zij het iets scherpere, bewoordingen gesteld als dat van de Raad. Dankzij Amerikaanse druk staat er echter ook te lezen dat de G7-landen bereid zijn om “gerichte sancties te intensiveren en wezenlijke additionele beperkende maatregel te nemen die verdere kosten voor Rusland met zich meebrengen “indien ontwikkelingen dat zouden vereisen.” Met andere woorden, de G7 vond de voortdurende Russische verantwoordelijkheid voor de destabilisatie in oost-Oekraïne niet voldoende om ook maar enige verdergaande maatregel te nemen. Ook hier daarom weer de vraag welke conclusies de Russische President hieruit kon trekken.

Volgens Putin’s voormalige economische top-adviseur Andrey Illianorov is er inmiddels sprake van een echte oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Op 31 mei legde hij in een toespraak in Vilnius uit waarom deze oorlog volgens de “Kremlin-propaganda machine” het begin is van een veel grotere tegen het Westen gerichte campagne. Doel is de opsplitsing van de Westerse alliantie in twee kampen. Het eerste, het ‘Anglo-Saksische kamp’ (VS, VK, Polen en de Baltische landen) moet vernietigd worden. Het andere, ‘Continentaal Europa’ , moet neutraal worden of, beter nog, een bondgenoot van Rusland. Illianorov gaat hier wel erg ver. Zijn jarenlange functioneren op top-niveau  in het ‘systeem Putin’ maakt echter dat  zijn analyses niet zo maar van tafel kunnen worden geveegd.