Gaat de stethoscoop verdwijnen?

Onlangs maakte ik een binnenlandse vlucht in Indonesië toen de piloot vroeg of er een dokter in het vliegtuig zat. Mijn vrouw keek naar me, maar ik verroerde me niet. Ze kan het weten, want ik vul mijn dagen met research en schrijven. Patiënten zie ik al sinds 1977 niet meer. Het lijkt dus me niet verstandig om onmiddellijk naar een noodgeval te rennen. Bovendien heeft de ervaring me geleerd dat er meestal wel één of twee artsen op een vlucht zitten. Ook dit keer zag ik hoe een arts zich meldde. Hij had in een handomdraai een felgele stethoscoop om zijn nek. Wie zit er nu met een stethoscoop in de handbagage in een vliegtuig? Dat moet haast iemand zijn die er al jaren op heeft zitten wachten, die er speciaal een opvallende voor heeft gekocht en die dan in een vol toestel met het ultieme statussymbool in de geneeskunde om zijn nek door het gangpad kan lopen. Ik lees nu echter dat de stethoscoop op weg naar de uitgang is en men zich afvraagt of over twintig jaar nog iemand een stethoscoop gebruikt.

De stethoscoop werd in 1816 ontwikkeld door de Fransman Rene Laennec om de toestand van de longen te kunnen beoordelen. Met een stethoscoop kun je op basis van geluiden een indruk krijgen van de inwendige organen, maar dat betekent dat het gebruik beperkt is tot onderzoek van organen die geluid maken: bloedvaten, hart, longen, darmen.

Ultrasound Het is bovendien een indirecte methode. Je ziet het orgaan niet zelf, maar moet leren dat een bepaald geluid een signaal kan zijn van die-of-die conditie. Volgens de schrijvers van dit artikel zal de stethoscoop verdwijnen door de opkomst van ultrasound apparatuur. Draagbare ultrasound-apparaten worden steeds goedkoper en zijn effectiever dan een stethoscoop. Met een apparaatje ter grootte van een iPhone kun je alle inwendige organen in beeld brengen. Nu kost het nog wel 8000 euro, terwijl een stethoscoop voor 25 euro te koop is, maar verwacht wordt dat de nieuwe technologie binnenkort zo’n 1500 euro gaat kosten.

Het heeft als voordeel dat een patiënt niet eerst naar het ziekenhuis hoeft om een echo te laten maken, waar je dan pas later de uitslag van krijgt. Bovendien mag je je afvragen of het echt zo duur is, als je bedenkt dat de man die je verstopte riool komt repareren ook met een camera komt om het riool te inspecteren. Ook de schoorsteenveger voert een camera het rookkanaal in.

Cultuur Er zijn ook artsen die het een dwaas idee vinden. Niet alleen om financiële redenen, maar omdat een stethoscoop bij de cultuur van de dokter hoort. Iemand met zo’n apparaat om zijn nek moet wel dokter zijn. Waar moeten patiënten de dokter anders nog aan herkennen?

Toen ik onderzoek deed in Sri Lanka naar keuze van behandeling door patiënten, interviewde ik in twee dorpen iedere man of vrouw die zich op een of andere manier met de zorg bezig hield om te begrijpen waar die patiënten dan voor hadden gekozen. In Sri Lanka zijn er veel traditionele genezers. Het grappige was dat juist die allemaal een stethoscoop om hadden. Ze gaven ook moderne geneesmiddelen mee, want ze begrepen dat de patiënten dat gewend waren en die dus ook wensten. De patiënten maakten overigens geen verschil tussen een traditionele arts en een moderne arts.

Waar het hen om ging was eigenlijk welke zorgverlener toegang tot effectieve moderne technologie had. De zichtbare signalen daarvan waren onderzoeksmethodologie (stethoscoop) en moderne behandeling (recept). Ik denk daarom dat mensen die geloven dat de stethoscoop gaat verdwijnen gelijk hebben. Als het goedkoper wordt en de patiënten doorkrijgen dat het een soort iPhone op de buik of enkel een hogere soort technologie betekent dan gaat dat het worden. Dan roept de piloot om of er iemand in het vliegtuig zit met een echo-phone.

 

 

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezonde Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht