Geklungel met computers

De NRC bijlage ‘Slimmer zoeken op internet’ werd geopend met de volgende tekst: “Nederland dreigt digitaal ongeletterd te worden, waarschuwt KNAW (Koninklijke Academie van Wetenschappen). Dat kost het bedrijfsleven jaarlijks miljarden…”

Dat is schrikken, gaat toch al niet goed met de economie, en nu dit nog. Jaarlijks miljarden euro’s. Wie gaat dat nu weer betalen?

Even verderop in de NRC special lezen we, dat het nog erger is dan we dachten, digitale ongeletterdheid levert een strop op van “zeker tien miljard per jaar”. Tsjonge, waar halen we dat geld vandaan? Ondertussen rijzen er natuurlijk wel vragen. Hoe weten we dat eigenlijk? Welke rekeningen worden door wie betaald? Waar gaat al dat geld naar toe?  En wie wordt er minder van of misschien ook wel beter?

In de NRC is dat allemaal niet te vinden. De krant verwijst naar Ctrl Alt Delete een studie van de Universiteit Twente. Een studie die gelukkig ook ‘digitaal ongeletterd’ op internet te vinden is.

55  kantjes waarin het “productiviteitsverlies door ICT problemen en ontoereikende digitale vaardigheden op het werk” beschreven wordt. Ziet er goed uit die studie, maar daarover later.

Eerst op zoek naar het noodlotsbericht van het miljardenverlies. Dat is niet erg moeilijk te vinden. Na een eenvoudige zoekopdracht blijkt het woord euro slechts twee maal in het rapport voor te komen. Beide keren in een noot op bladzijde 5. In die voetnoot is te lezen hoe het bedrag dat jaarlijks verloren gaat berekend wordt.

Pen en papier bij de hand. Dat gaat als volgt: Werkende Nederlanders werken volgens TNO (2009) gemiddeld 19,1 uur met de PC. Het CBS (2012) heeft berekend dat in Nederland 9,2 miljoen mensen werken. Dat betekent dat er in Nederland 175.720.000 uur per week met de computer wordt gewerkt. Een jaar kent 48 werkweken, dan komen we op 8.434.560.000 uur computer werken per jaar. Uit het onderzoek dat door de Universiteit Twente gedaan is blijkt nu dat 7,6% van die tijd besteed wordt (of als je dat zo wilt zeggen; verloren gaat) door ICT problemen, inclusief hulp bij het oplossen daarvan en ontoereikende computervaardigheden, inclusief de hulp die daar bij geboden wordt. Nu is 7,6% van de bijna 8,5 miljard computeruren 641.026.560. Kortom er gaan ruim 640 miljoen computeruren verloren door ICT problemen en onkunde bij de gebruiker. Volgens het CBS (2008) kost een werkende Nederlander per uur 30,08 euro. En dat brengt ons op een productiviteitsverlies bij de hele bevolking van ongeveer 19,3 miljard euro. Een nog grotere ramp dan waar het NRC het al over had.

Nu moet hier wel bij worden gezegd dat de onderzoekers zich bewust zijn van de “ruimte” en marges rond hun cijfers. Dus noemen ze het bedrag niet als onderzoeksresultaat, maar als illustratie van de “ernst van het probleem”. Het zou dus ook nog meer kunnen zijn. Maar gelukkig, hoe groot het bedrag ook is hoeven we er niet van wakker te liggen. Dat kan met een paar vergelijkbare sommetjes worden geïllustreerd.

In Nederland werken 9,2 miljoen mensen. Die zijn allemaal eens per jaar jarig. Gesteld dat de helft daarvan op het werk trakteert. Dan betekent dat 4,6 miljoen mensen hun verjaardag ook op het werk vieren. Gesteld dat ze allemaal tien collega’s op gebak of een gevulde koek onthalen. Laten we zeggen een half uur voor de felicitaties, een kop koffie en iets er bij. Dat brengt ons op het volgende sommetje. 4,6 miljoen (verjaardagen) * 11 (de jarige en 10 anderen) * 0,5 (half uur) * 30,08 euro. Dat levert een verjaardag op van driekwart miljard euro.

Maak nu zelf sommetjes voor het op en neer naar het koffiezet apparaat lopen. Privé bellen, naar het toilet gaan (dat is echt heel duur), flirten, roddelen, naar buiten kijken, even met de gedachte afdwalen en noem maar op. Geen mens natuurlijk die zich daar druk over maakt.

Daarom kan de conclusie van het rapport ook met het volgende, en voor ons allen positiever sommetje, benaderd worden. 7,6% van de tijd dat we met een computer werken gaat verloren aan problemen en “ontoereikende vaardigheden”. Als we dat tijdverlies zouden kunnen goedmaken door perfecte apparatuur en goede trainingen dan zou iedere Nederlandse werknemer een klein halfuurtje eerder naar huis kunnen. En dat zou een geweldige impuls kunnen geven aan de vrijetijdsindustrie sportscholen, sauna’s, de toch al zwaar geteisterde horeca, uitgaansgelegenheden noem maar op. Nog los van wat dat aan kinderopvang zou kunnen besparen.

Zo kan het dus ook.

En weer terug naar het rapport. Prima rapport, ook met alle mitsen en maren die je er bij kunt bedenken, prima leesbaar, zinnige aanbevelingen, Allemaal nuttig en allemaal doen. Maar niet omdat er anders miljarden in rook opgaan, maar gewoon omdat het zinnig is.

Tamelijk zuur om te constateren trouwens dat deze studie zonder dat rare sommetje veel minder aandacht gekregen zou hebben dan nu het geval is. Google maar eens op productiviteitsverlies en ITC.

Maar nogmaals interessant rapport met zinnige aanbevelingen, prima NRC bijlage, ook nog eens met heel nuttige tips.

Vast nog wel te vinden. De NRC van zaterdag 9 februari.