Gewetensvrijheid hoort hoeksteen te zijn van Nederlands beleid

Paus Franciscus is kort van stof maar zijn woorden blijven wel hangen. Zo ook die van Goede vrijdag. Hij zei over moordpartijen op christenen zoals die uitgevoerd worden door Boko Haram, As Shabaad of Islamitische Staat: “We zien, zelfs vandaag, dat onze broeders worden vervolgd, onthoofd en gekruisigd, om hun geloof in u. Het gebeurt voor onze ogen of vaak in onze medeplichtige stilte.”

Klauwen van Satan Inderdaad wordt er in het kader van religieus conflict ijverig in troebel water gevist. Eigenbelang is bij de strijdende partijen niet van de lucht. Toch overstijgt de religieuze overtuiging alles: de anderen vereren de verkeerde God of de juiste God op de verkeerde manier. Daarom vertegenwoordigen zij het kwaad, zijn zij instrumenten in de klauwen van Satan, moeten zij worden uitgeroeid. Wij zijn de waarheid. Zij zijn de leugen.

Alva Ook in onze contreien hebben zulke conflicten plaats gevonden. Voor zover wij op school nog iets hebben gehad wat overeenkomsten vertoont met het zogenaamde geschiedenis onderwijs, noemde de juf dat de Tachtigjarige Oorlog. Die begon met een opstand tegen Filips II en zijn landvoogd Alva om een aantal redenen. Een uiterst belangrijke daarvan was dat zij de gewetensvrijheid niet erkenden.

Mijn schilt ende betrouwen
Zijt ghy, O Godt, mijn Heer.
Op U soo wil ick bouwen,
Verlaet my nimmermeer;
Dat ick doch vroom mag blijven
U dienaer t’aller stond
Die tyranny verdrijven,
Die my mijn hert doorwondt.

Het is duidelijk dat alles wat met mensenrechten en vrijheid van meningsuiting te maken heeft, zijn oorsprong vindt in dit terecht heilig geheten beginsel van gewetensvrijheid. Het dulden van andersdenkenden groeide uit tot het toejuichen van diversiteit op alle gebied zo lang om met de negentiende eeuwse denker Mill te spreken de vrijheid van de een de vrijheid  van de ander maar niet aantastte.

Nu de godsdienstoorlogen terug zijn van weggeweest, komt gewetensvrijheid in zijn oorspronkelijke vorm weer ter tafel. Het is een beginsel waar ons land voor een wezenlijk onderdeel zijn bestaan aan te danken heeft. Gewetensvrijheid is onze bestaansreden.

Hoeksteen Daarom dienen we opnieuw te beseffen dat die gewetensvrijheid een leidraad hoort te zijn voor ons binnen- en ons buitenlands beleid. Iets anders zou verraad wezen. Na Pasen beginnen ze op de ministeries al aan de Troonrede te sleutelen. Het is wellicht een aardig idee als koning Willem Alexander straks in september een paar woorden wijdde aan die naamgenoot van heel vroeger. Dat wij nog steeds weten om welke overtuigingen hij op die fatale dag in 1584 door een terrorist werd doodgeschoten.  En hoe daarom gewetensvrijheid een hoeksteen is voor alles wat dit land onderneemt.

En tot  typische vaderlanders, zoals we die in ons goede vaderland ook al eeuwen kennen, tot de Halbe Zijlstra´s onder ons, tot  de schrikachtige types die nu het geheven vingertje zien, terwijl ze toch álle vingers nodig hebben om steeds weer hun lieve geldje te tellen, tot hen zeg ik: een gebouw heeft meer dan één hoeksteen. Wees maar niet bang. 

Beluister dit opiniestuk hier 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)