Giro 555 blijft goochelen met cijfers

In april vorig jaar openden de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) Giro 555 om geld in te zamelen voor de vluchtelingen van de burgeroorlog in Syrië Op dat moment waren door de verschrikkelijke burgeroorlog al miljoenen mensen op de vlucht geslagen. Een nobel doel om geld voor in te zamelen. Direct na de aankondiging van de actie, verschenen echter ook de eerste sceptische berichten, namelijk dat de hulp veel/vaak/soms niet in Syrië terecht komt.

Bij elke hulpactie lijkt de kritiek groter te worden en de hulporganisaties staan daardoor al jaren onder druk om efficiënter te gaan werken en transparanter te worden. De SHO belooft elke keer beterschap. Maar nu de eindrapportage er ligt, moet ik pijnlijk constateren dat dat weer niet gelukt is.

Allereerst blijkt dat de Samenwerkende Hulporganisaties helemaal geen samenwerkende hulporganisaties zijn. Het zijn Samenwerkende Fondsenwervende organisaties. Zeg dat dan gewoon. Nadat geld is opgehaald, wordt het geld verdeeld onder de verschillende hulporganisaties zoals Oxfam Novib en het Rode Kruis en wel volgens een vaste verdeelsleutel.

En dat is direct mijn tweede kritiekpunt. Door de vaste verdeelsleutel krijgen ook organisaties die niet in Syrië werkzaam zijn, toch gewoon geld. Daarvan komt het meeste geld echt wel weer via partnerorganisaties in Syrië terecht, maar echt efficiënt is het niet. Het vasthouden aan de vaste verdeelsleutel heeft met niets anders te maken dan macht. Net als bij bedrijven, willen hulporganisaties net zo goed de grootste zijn en dus onderhandelen ze over vaste verdeelsleutels in plaats van hoe de Syriërs het beste geholpen kunnen worden.

In de zojuist verschenen eindrapportage, wordt de lezer verder overspoeld met cijfers en terminologie. Dat zou transparantie genoemd kunnen worden, maar dat is het niet. Transparantie betekent burgers goed, compleet, overzichtelijk en vooral relevant informeren over resultaten, dilemma’s en kosten, zodat de burger een reëel beeld krijgt van de resultaten en de besteding van het geld. Door de burger te overspoelen met cijfers en terminologie, snapt de burger er niets meer van. Zelfs ik als insider heb eerst diverse aanvullende vragen moeten stellen, alvorens het een beetje duidelijk werd. Gaat u het rapport vooral niet lezen, u snapt er echt niets van en dat heeft niets te maken met uw intelligentievermogen.

Ondanks alle cijfers ontbreken bovendien de belangrijke cijfers. Zo heeft de SHO besloten dat de aangesloten organisaties die het geld ontvangen maximaal 7% AKV ten laste mogen brengen van het Giro 555 Syrië budget. AKV wat? AKV staat voor ‘apparaatskostenvergoeding’. Geen hond die begrijpt wat hier mee bedoeld wordt, maar het komt gewoon neer op overhead. Op zich niets mis mee. Tenslotte snapt elke burger dat er kosten gemaakt moeten worden om de hulp te coördineren. Bijna alle organisaties hebben echter precies 7% AKV in rekening gebracht. De vraag is dan uiteraard of de werkelijke AKV niet veel hoger ligt en uit welk budget dat dan betaald is? Na stevig doorvragen bij zowel SHO als de aangesloten hulporganisaties, blijkt de AKV inderdaad hoger te liggen. Hoeveel? Dat kunnen de hulporganisaties niet zeggen. Ook kunnen de organisaties niet zeggen uit welk budget het meerdere dan betaald is. Dat zou zomaar betaald kunnen zijn van uw normale donatie aan deze organisaties.

In het persbericht bij het rapport, dat dus niemand helemaal leest (bij pagina 3 of 4 haakt de gemiddelde burger af), meldt de SHO dat er maar 4,6% aan actiekosten is besteed. Trots meldt de SHO dat ‘de actiekosten relatief laag [zijn], omdat bedrijven, leveranciers en omroepen belangeloos of tegen lage kosten meewerken met Nationale Acties’. Een mooi stukje marketing. Want na het nodige rekenwerk blijken de kosten minimaal 16,86% te zijn. Naast de 4,6% actiekosten en dus die AKV (7%), komen er namelijk op bladzijde 51 (!) in eens projectmanagementkosten naar voren (6,55%). In totaal dus minimaal 16,86%. Minimaal, want we weten dus niet hoeveel extra AKV er afgewenteld is op andere budgetten, bijvoorbeeld op uw reguliere donatie.

Op mijn vraag waarom de SHO alleen de 4,6% communiceert en niet de 16,86%, domweg omdat de burger uiteraard vooral wil weten hoeveel van de hulp daadwerkelijk bij de vluchtelingen terecht is gekomen, komt het volgende antwoord: “In een persbericht kun je slechts een aantal cijfers noemen en maak je afwegingen op basis van ruimte, leesbaarheid en inhoud.” Zucht. Alsof de leesbaarheid aangetast wordt door gewoon te zeggen dat er 16,86% kosten gemaakt zijn. Na 16 e-mails besluit ik er mee op te houden.

Ik kan niet anders dan concluderen dat de SHO doelbewust blijft goochelen met cijfers. Met het trieste gevolg dat het draagvlak voor dit soort hulpacties steeds verder daalt, terwijl 16,86% kosten, als het “stiekem” niet veel hoger is, niet eens zo slecht is.