Gooi toelatingstoetsen Pabo overboord

Er is een groot tekort aan leerkrachten, met name in het primair onderwijs. Ook voor dit schooljaar bleek het aantal aanmeldingen voor de Pabo-opleidingen tegen te vallen. En dat terwijl er momenteel al een tekort is van ruim 2300 leraren en directeuren en dit aantal op deze manier zal oplopen naar een tekort van 4000 mensen in 2023. Een klein lichtpuntje is wel dat het aantal deeltijdstudenten daarnaast is toegenomen.

Vanwege de afnemende kwaliteiten van de studenten aan de Pabo, werden in 2014 toelatingstoetsen in het leven geroepen voor deze opleiding. Studenten die bepaalde vakken, zoals aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en techniek niet in het vakkenpakket hadden, worden zodoende verplicht deze toelatingstoetsen te maken. Daarnaast moeten de aankomende studenten een taal- en rekentoets afleggen. Dit alles om de kwaliteit van de opleiding te kunnen waarborgen.

Dat deze eisen destijds zijn ingevoerd, is het gevolg van struisvogelpolitiek. Het kabinet zette louter in op kwaliteit boven motivatie en de urgentie van het ontstane probleem. Het nastreven van enkel kwaliteit is hierbij dan ook een té moralistische gedachte. Dat een leraar dient te voldoen aan gekwalificeerde basisvaardigheden en kennis staat daarbij voorop. Niemand is immers gebaat bij een leerkracht die weinig kennis van zaken heeft en het diploma heeft gekregen omdat de nood zo hoog is. Wat echter een verkeerde insteek is, is dat een opleiding bij voorbaat zulke hoge toelatingseisen dient te hanteren en aankomende studenten vaak tijdens hun examenjaar op de middelbare school moeten worden bijgespijkerd om te voldoen aan deze gewenste eisen.

Werken in het onderwijs heeft tegenwoordig nog maar weinig aanzien. Het vak dreigt soms te verdrinken in een stroom van negativiteit. Dit komt enerzijds door de ondoordachte plannen van de beleidsmakers en anderzijds door de uitvoering en de gevolgen hiervan. Denk bijvoorbeeld aan de algemene werkdruk, het invoeren van het passend onderwijs, de te grote klassen en de onnodige spanningen omtrent het toetsen van leerlingen. De salariëring en de toegenomen mondigheid van ouders zijn hierbij nog buiten beschouwing gelaten. Een en ander zorgt voor een afnemende interesse van jonge studenten, voor een beroep dat in veel landen om ons heen een heel andere status heeft dan in ons land.

Een oplossing om weer meer studenten te laten kiezen voor een opleiding tot leerkracht, is om mensen aan te nemen die vanuit intrinsieke aard hiervoor willen kiezen. Hanteer enkel het principe dat men met minimaal een havo- of mbo-diploma kan worden toegelaten. Gun de gemotiveerde studenten deze kans. Decanen en mentoren kunnen hierin een cruciale rol spelen. Ik ben dan ook geen voorstander van het ontmoedigingsbeleid dat nu gehanteerd wordt. Zoals bijvoorbeeld in de vorm van het afwijzen van studenten die de ad hoc ingevoerde toelatingstesten niet haalden en daardoor niet aan hun gewenste opleiding tot leerkracht konden beginnen. Laten we hierdoor niet juist de mensen lopen die de passie bezitten om kinderen iets te willen leren?

Stop dus met deze krampachtige toelatingstoetsen, toelatingseisen en het dwangmatig selecteren op enkel kwaliteit. Geef de mensen die een gepast diploma van een vooropleiding hebben én in het bezit zijn van een intrinsieke motivatie om leraar te worden de kans om de gewenste studie te beginnen. Net als bij andere opleidingen zal uiteindelijk vanzelf blijken of de studie bij diegene past en of het niveau toereikend is. Dit zal zeker bijdragen aan een positiever beeld om te kiezen voor een toekomst in het onderwijs en wellicht de gevreesde tekorten op termijn doen afnemen.