Griekenland als EU-voorzitter ontkracht democratie

Vanaf 1 januari 2014 is het voorzitterschap van de Europese Unie overgenomen door de Griekse premier Samaras. Dit werd in Griekenland ‘gevierd’ met een feest van Europese functionarissen aan de ene kant en traangas en arrestaties tegen de demonstranten in de straten van Athene aan de andere kant.

Het is natuurlijk bekend dat de regering die voorzitter van de EU is weinig effect kan hebben op het beleid op Europees niveau. Echter, het voorzitterschap van Samaras is een zwarte pagina voor de EU en staat symbool voor de EU koers met meer bezuinigingen en veel minder democratie.

De Samaras-regering en zijn voorgangers volgen in Griekenland onder toezicht van Europese Commissie, Europese bank ECB, en IMF (de ‘Trojka’) het hardste neo-liberale programma in de geschiedenis van Europa. Volgens dit programma moet groei komen door verlaging van arbeidskosten en uitkleden van de verzorgingsstaat om te concurreren met de ellende van werknemers in Aziatische landen. Daarom zijn op brute wijze pensioenen en salarissen tot het niveau van armoede verlaagd. Het minimum salaris bedraagt nu 460 euro per maand. Ontslagen van ambtenaren en afschaffing van de CAO’s zijn ook een onderdeel van het rampzalige recept.

Tegen alle voorspellingen van de EU en het IMF in, is herstel van de Griekse economie uitgebleven. Dit blijkt ook uit de cijfers: het BNP is in de laatste jaren gedaald met ongeveer 25%; Griekenland behoort tot de zeven landen in de wereld met de laagste investeringen. De werkloosheid is tot 28% gestegen, voor jongeren zelfs tot 60%. Twee miljoen mensen hebben geen toegang tot gezondheidszorg. De cijfers van zelfmoordpogingen zijn verdubbeld. Zelfs 1,2 miljoen werknemers  zitten  al maanden zonder salaris. Emigratie van Grieken is spectaculair toegenomen.

Ondanks de nep-schuldsanering van 2012 is de staatsschuld opgelopen tot het niveau van voor de crisis en is daarmee duidelijk onbetaalbaar geworden. Op zo’n manier heeft Griekenland steeds nieuwe leningen nodig en nieuwe bezuinigen om de leningen te kunnen betalen. Er is geen licht aan het einde van de tunnel, alleen de neerwaartse spiraal van bezuinigen. Het beoogde ‘herstel’ van de Griekse economie werd na drie jaar bezuinigen niet gerealiseerd. De regering heeft een pakket ‘noodzakelijke maatregelen’ genomen met desastreuze gevolgen voor de bevolking, maar dit programma is ondanks de beloftes niet in staat de economie te herstellen. Kritiek van veel economen – zelfs in officiële  IMF rapporten – werd niet gehoord.

De nieuwe EU-Voorzitter heeft de democratie in zijn eigen land in de praktijk afgeschaft. De politie in Griekenland heeft de vrije hand om burgers te intimideren, slaan, en arresteren met fictieve beschuldigingen. Niet alleen demonstranten en vakbondsleden, maar ook immigranten hebben dit soort praktijken gevoeld. De dood van twaalf vluchtelingen in de Egeïsche Zee afgelopen januari die volgens verschillende internationale organisaties veroorzaakt is door de Griekse kustwacht, is het meest recente bewijs daarvoor. De politieagenten zijn in grote getale aanhangers van de neonazi partij Gouden Dageraad.

De controle over de arbeidsrechten en de bescherming van het milieu is nihil. Privé-bedrijven nemen personeel aan met salaris onder het al gekorte minimumloon, en dwingen personeel om onbetaalde overuren te draaien. De bedrijven in Griekenland, Griekse en buitenlandse, overtreden de Europese wetgeving voor het milieu, en vestigen brievenbus bedrijven in Nederlands en elders. (De Canadese Eldorado Gold, die goud wint in Noord-Griekenland met enorme milieuschade,  heeft haar brievenbusfirma in Amsterdam).

Zijn alleen Samaras en zijn voorgangers verantwoordelijk voor deze situatie?  Europa heeft hier vuile handen. Ten eerste lijken de leiders van de EU niet onder de indruk te zijn van de schending van mensen- en arbeidsrechten in Griekenland. Ten tweede  heeft de EU als lid van de Trojka rechtstreeks  de onmenselijke hervormingen aan Griekenland opgelegd.

Volgens een recent rapport aan het Europese Parlement over de rol van de Trojka over de economie van Griekenland en andere landen, zijn “… de Europese instellingen (de ECB, de Commissie en de Eurogroep) ten volle medeverantwoordelijk voor de voorwaarden die in het kader van de economische aanpassingsprogramma’s zijn opgelegd en derhalve ook voor de sociale gevolgen ervan.”

De opstellers van het rapport “…betreuren het feit dat deze programma’s, althans voor Griekenland, Ierland en Portugal, een aantal uitvoerig omschreven voorschriften voor hervorming van het gezondheidszorgstelsel en uitgavenbeperkingen omvatten, hoewel artikel 168, lid 7 VWEU dergelijke tussenkomst verbiedt.”

En  dat  is alleen de top van de ijsberg.  Bijna elke maand vergaderen  de controleurs van de Trojka met de Griekse regering. In de Griekse pers verschijnen regelmatig berichten over de nieuwe eisen van Trojka, berichten die niemand tegenspreekt. Op dit moment is de ‘aanbeveling’ van de Trojka dat Samaras de pensioenen verlaagt tot €360 per maand, massaal ambtenaren ontslaat, en de gedwongen veiling van de enige eigen woning weer mogelijk maakt, met als verwachte resultaat duizenden daklozen.

De leiders van de EU blijven dit failliete programma steunen en aan Griekenland opleggen, terwijl ze de ogen sluiten voor de onmenselijk gevolgen. Het economische aanpassingsprogramma is in lijn  met hun liberale programma’s in de hele Europa.

De EU leiders, inclusief Rutte, volgen (misschien in een langzamer tempo) het voorbeeld van Samaras: uitkleden van de verzorgingsstaat, ontslagen, flexibiliseren van arbeid, en minimaliseren van arbeidsrechten. Programma’s die ook in de rest van Europa maatschappelijke onrust veroorzaken en leiden tot de opkomst van populisme en fascisme.

De geschiedenis zal ironisch lachen over 2014, het jaar van een aanhoudende  Europese crisis. Dit jaar begint het met een EU-voorzitter die zich tegen zijn eigen burgers heeft gekeerd in plaats van hun belangen te beschermen. De rest van de Europese leiders kloppen hem aanmoedigend op zijn schouders. Het Griekse voorzitterschap staat symbool voor bezuinigen, armoede en ontkrachten van de democratie. En, niet te vergeten, ‘onder toezicht’ van de Trojka.

Foto: Premier Samaras van Griekenland. CC: European People’s Party