Halbe Zijlstra's economie van het genoeg

Woensdagavond leverde Halbe Zijlstra een belangrijke bijdrage aan de nationale grafstemming. Bij Pauw en Witteman verklaarde hij dat een groei van een procent of drie er voor Nederland niet meer in zat. Nooit meer misschien. Met een procentje mochten we blij wezen. Daarom was het volgens de VVD-leider zaak om de tering naar de nering te zetten. Zoals ze het heel vroeger formuleerden: het land moet zich instellen op mindere welvaart.

Zijlstra is niet de enige die zo weinig fiducie heeft in de veerkracht van ons land. Diederik Samsom liet zich al eerder in vergelijkbare termen uit. Het wordt allemaal minder en daar is niets tegen te doen.

Zitten we met een regering die er zelf niet in gelooft? Heeft de coalitie Nederland in haar hart opgegeven? Dat hoeft niet: je kunt de prognoses van Zijlstra en Samsom ook positief uitleggen. Wij zijn op weg naar de economie van het genoeg. Stagnatie dwingt ons tevreden te zijn met wat we hebben.

Niet echter valt in te zien, waarom dan de sociale werkplaatsen moeten worden ontmanteld en de WW ingekort. Evenmin is duidelijk, waarom dan op de Publieke Omroep of de kunsten zou moeten worden bezuinigd. Dat is een luxe die we ons niet meer kunnen veroorloven, zegt Zijlstra en Diederik Samsom papegaait hem in grote lijnen na, maar wellicht zijn zulke verworvenheden in mindere tijden juist essentieel om het leven aangenaam te houden.

Als het waar is van die stagnatie en van hoogstens een procentje erbij tot in de verre toekomst, dan is het tijd om ons te richten op de kwaliteit en niet op de kwantiteit van het bestaan. Prioriteit wordt dan het opbouwen van een samenleving waarin iedereen zich volgens aanleg en talenten zo volledig mogelijk kan ontplooien.

Daarbij hoort het verrichten van zinvolle arbeid tegen een eerlijke beloning. Omdat dit voor een aantal burgers nu eenmaal alleen mogelijk is in de beschutting van een sociale werkplaats is, blijft daar budget voor.

De werkloosheidsverzekering voorkomt dat burgers in het faillissement worden gestort ook als een nieuwe baan zich niet onmiddellijk aandient. Ze is geïntegreerd in een systeem van herscholing op de werkplek. Ook is er een groot gratis aanbod van kunst en cultuur om kleur te geven aan het leven dat door de mindere welvaart anders grauwer was geworden.

Om het leven toch aangenaam te houden, zullen de burgers meer met elkaar delen: zo vervangt een fijnmazig net van openbaar vervoer het particulier autobezit, dat in de nieuwe situatie voor heel veel Nederlanders onbetaalbaar is geworden. Luxe goederen worden naar verhouding zwaarder belast dan tegenwoordig maar daar staat tegenover dat de BTW is afgeschaft voor alles wat met de ontmoeting van mensen te maken heeft, zoals de hele horeca en de sport.  Buitenshuis eten is in de nieuwe maatschappij een stuk goedkoper dan tegenwoordig.

De inkomstenbelasting is zo progressief dat allerlei vaderlands supertalent nu in het buitenland banken en bedrijven naar de ondergang voert in plaats van in Nederland zelf. Heeft het dan geen zin te ondernemen? Wie daadwerkelijk zélf het risico draagt, wie voor eigen rekening en verantwoording zaken doet, betaalt veel lagere tarieven want de staat bevordert ondernemerschap maar verwart dit niet met bestuurlijke activiteiten of management.

Op het gebied van het leefmlieu…..ach, laat ik er maar mee ophouden, de richting is duidelijk.

Als volgens Halbe Zijlstra het einde van de groei om structurele hervormingen vraagt, dan weet ik er wel een paar, maar iets zegt me, dat we ze op die manier van deze coalitie niet te verwachten hebben. Die wil ons liever laten wennen aan een toekomstig straatbeeld, waarin je zomaar het meisje met de zwavelstokjes kunt tegenkomen. Politici zijn tenslotte sprookjesvertellers.

Volg Han ook op Twitter

Het laatste boek van Han van der Horst is: Nederland, de vaderlandse geschiedenis van de prehistorie tot nu