Het advies van de leerkracht is objectiever dan de Cito-toets

Het zou zomaar kunnen dat de Cito-toets in de toekomst weer eerder in het schooljaar zal worden afgenomen. De ongelijkheid tussen kinderen van hoogopgeleide en laagopgeleide ouders zou hiermee kunnen worden opgevangen, denkt men. Het is een van de verbazingwekkende conclusies die naar buiten kwam, naar aanleiding van het jaarlijkse onderwijsverslag ( ‘De staat van het onderwijs’ ) van de Onderwijsinspectie.

Uit het onderzoek blijkt dat hoogopgeleide ouders zich veel meer inzetten voor de studie van hun kind dan ouders die een lagere opleiding hebben genoten. Ze weten immers beter hoe het onderwijssysteem in Nederland in elkaar steekt, hebben zelf ruim ervaring en willen ook voor hun kind het allerbeste. Iets wat geregeld zorgt voor conflicten.

Een en ander is een kwalijk voortvloeisel van de druk die de prestatiemaatschappij, onder leiding van het kabinet, ons heeft opgelegd. De jaren van crisis die achter ons liggen spelen hierbij tevens ook een indirecte rol. Het zorgt voor een simpel te verklaren beschermingsmechanisme dat opspeelt bij ouders. Men is op zoek naar een overkoepelende vorm van veiligheid voor het kind, waarbij zaken als baangarantie, sociale zekerheid en veiligheid meer dan ooit een belangrijke rol zijn gaan spelen. Er wordt hierdoor ingezet op een schijnzekerheid, door kinderen vanaf de basisschool voor te bereiden op een toekomst die zoveel mogelijk garant zal gaan staan voor deze fictief ontworpen en succesvolle toekomst.

Dit alles vormt een gevaarlijke tendens, waarbij we deze invloeden niet mogen onderschatten. Ook de invloed van de scholen is debet hieraan. Zij gaan onder andere de concurrentie met elkaar aan in de slag om hoge leerlingenaantallen en vaak kunstmatig tot stand gekomen eindresultaten, welke worden gepubliceerd in de media. Ook komen er steeds meer categorale scholen, die het doorstromen naar een hoger niveau moeilijker maken. Deze algemene vormen van rendementsdenken in het onderwijs, zorgen vaak voor een noodlottige strijd tussen ouders, leerkrachten en scholen met het kind als inzet.

Het zou dan ook een hoogst kwalijke zaak zijn, wanneer de minister en de staatssecretaris zullen bezwijken onder de druk om de Cito-toets – en de twee andere gecertificeerde eindtoetsen – weer in februari af te nemen. Ten eerste met het oog op het weer urgenter worden van deze eindtoets(en), waardoor kinderen wederom meer druk zullen gaan voelen voor dit ultieme afrekenmoment. Dit met als bijkomstigheid dat er weer wordt ingezet op het aanleren van trucjes om de eindtoets zo goed mogelijk te maken en commerciële Cito-trainers hun inkomen weer zien verdubbelen. En hoe je het ook wendt of keert; de ongelijkheid zal er ook dán niet minder door worden. Ouders met geld zullen immers niets besparen op hun uitgaven, met het oog op een hoge eindscore. En wat is het lot van de minder vermogende ouders? Juist.

Samenvattend is het te hopen dat de schijnzekerheid van de Cito-toets als belangrijkste ijkpunt wordt opgeheven en de leerkracht zijn objectieve oordeel – mede aan de hand van het leerlingvolgsysteem – mag blijven geven met het oog op de vervolgopleiding van het kind. Hoogopgeleide ouders die dan nog twijfelen aan deze objectiviteit, zorgen voor een diskwalificatie aan het adres van de leerkracht en blijken helaas toch minder slim te zijn dan hun opleiding doet vermoeden.

Dit artikel verscheen eerder op het Parool.nl