Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Het dilemma van rijk zijn

  •  
05-06-2019
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
514 keer bekeken
  •  
18932875311_dc3ce4ed7a_k

© cc-foto: Brandon Bailley

Rijk word je niet door hard werken. Anders zouden brandweermannen, koks en kleine middenstanders allemaal miljonair moeten zijn
Dit wisten we al. Dat 1% van de wereldbevolking (het rijkste deel) net zoveel bezit als 50% van het armste deel van de wereld. Ongekende ongelijkheid. Inmiddels weten we ook dat iedereen in Nederland die meer dan circa 27.000 euro bruto verdient (da’s nog onder modaal), tot die 1% behoort. Modaal salaris hier is 24 keer het gemiddelde inkomen in de wereld. Of u ook behoort tot die 1% is eenvoudig terug te rekenen op deze site.
Mensen met geld verdedigen zich graag met meer of minder valide argumenten. Ze geven aan dat hun geld in bedrijven zit die heel veel mensen werkgelegenheid en een inkomen biedt, of dat het aanschaffen van een jacht, een serie buitenhuizen of een privévliegtuig ook werkgelegenheid biedt aan de bouwers en de mensen die al die zaken managen of besturen.
Ook werkt het systeem niet echt mee om de ongelijkheid te verminderen. Belasting ontwijken doe je niet eens voor je plezier maar omdat je nu eenmaal niet meer wilt betalen dan de andere leperds die belasting ontduiken of ontwijken. En waar zou al dat overheidsgeld heen gaan? Het politieke bedrijf is met haar slecht betaalde topbestuurders waarschijnlijk het minst efficiënte bedrijf dat er bestaat.
Natuurlijk is het zuur dat ik als kleine ondernemer meer vennootschapsbelasting betaal dan Philips of Shell, maar ja uiteindelijk ben je als consument toch de lul. Want moeten Apple, Shell of Unilever echt eerlijk belasting gaan betalen dan worden de telefoons, benzine en levensmiddelen gewoon een stukje duurder om hun nettowinst op peil te houden.
Stel dat overheden al die rijken zomaar hun geld zouden afnemen, dan zou de economie wellicht totaal in elkaar storten.
Kortom, simpel is het niet. Daarnaast groeit het morele besef bij steeds meer rijken dat ze in ieder geval een deel van hun rendement moeten besteden aan publieke zaken. Miljardairs veranderen in altruïsten en romen hun geld af in goede doelenstichtingen. Sommigen doen het echt met hun hart, anderen omdat ze aan een vierde Lamborghini niet echt meer plezier beleven.
Toch moet er meer gebeuren dan een beetje herverdelen en afvlakken. Belastingontwijking tegengaan (te beginnen met het hypocriete Nederland) is maar één ding. In het pas verschenen essay van Ingrid Robeyns Rijkdom, hoeveel ongelijkheid is nog verantwoord worden belangrijke thema’s aangekaart die aangeven dat er spoedig verandering moet komen in de manier waarop we de welvaart nu verdelen.
Een van de grote problemen die zij aansnijdt is het feit dat geld een enorme invloed heeft op de besluitvorming in onze democratie. Niet alleen doordat we tegenwoordig steeds meer bestuurders krijgen die afkomstig zijn uit het bedrijfsleven, het feit dat verkiezingscampagnes steeds meer geld gaan kosten maar ook door de toenemende activiteit van lobbyisten zowel in het bespelen van de publieke opinie als in het rechtstreeks beïnvloeden van ambtsdragers.
Robeyns stelt ook dat de morele uitdaging om iets te doen aan de ongelijkheid zich helaas niet alleen beperkt tot de superrijken. Het raakt ons allemaal en het zou niet eerlijk zijn om alleen naar excessieve vormen van consumptie te kijken. We moeten ook naar onszelf kijken. Een gemiddelde vleeseter stoot per jaar 2,4 ton CO 2  uit, circa twee keer zoveel als een vegetariër. Autorijden, vliegen, aardgasverwarming, we moeten er allemaal wat mee om onze kinderen en kleinkinderen nog een enigszins leefbare toekomst te bezorgen. Maar ook omdat door de foto’s en filmpjes die we posten op de sociale media onze rijkdom voor de voordeur van iedere hut in de arme landen ligt en het dus niet onbegrijpelijk is dat men nog liever in een rubberboot verdrinkt in de Middellandse Zee dan in armoede te blijven leven.
Je geld dan allemaal maar weggeven en in soberheid gaan leven? Robeyns zegt: “We zouden zelf geen eigen leven kunnen leiden, met een eigen plan en eigen ambities wensen en dromen.” En ja het socialisme heeft qua kunst, humor en vertier nou ook nooit erg veel gebracht.
Rijk word je niet door hard werken. Anders zouden brandweermannen, koks en kleine middenstanders allemaal miljonair moeten zijn terwijl mensen in het pak zittend achter een bureau dat nooit zouden kunnen worden. Wie niet steelt of erft, werkt tot hij sterft , las ik eens op een wc-deur. De extreme beloning van topverdieners staat in geen verhouding tot het werk dat ze ervoor doen. Je komt ergens als je op de goede universiteit hebt gezeten, de juisten connecties had, slim bent in het beleggen in andermans werk of gewoon het geld na de dood van je ouders hebt “verdiend”.
Robeyns stelt dat superijken uit het bedrijfsleven dat niet zouden zijn geworden als ze een eerlijke prijs hadden betaald voor hun grondstoffen (geïmporteerd uit de arme landen) en respect hadden gehad voor het milieu bij hun productie. Maar ook hier weer geldt dat wij uiteindelijk de rekening krijgen gepresenteerd, want de vervuiler betaalt.
Gelukkig dient zich een nieuwe generatie aan. Een die minder streeft naar bezit, niet per se een auto hoeft, die weinig moeite heeft om minder vlees te eten. Het is nog even wachten tot die op het pluche zitten en mogelijk moeten we zelf onze transitie naar een nieuwe economie versnellen.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.