Het is doodsimpel: de Israëlische nederzettingen zijn illegaal

Maandag en dinsdag brengt minister Timmermans een bezoek aan Israël en Palestijns gebied. De minister neemt zich voor om de betrekkingen met Palestijnse Autoriteit op een hoger niveau te brengen dan tot nu toe het geval was. De officiële relatie met Israël blijft onverminderd goed.

De bezetting van Palestijnse gebieden lijkt eindeloos en duurt in ieder geval al bijna 46 jaar. De internationale gemeenschap heeft er al die 46 jaar geen twijfel over laten bestaan dat die bezetting illegaal is: in strijd met internationaal recht. Maar met het omzetten daarvan in daden is het treurig gesteld.

Ook de AIV, de Adviesraad Internationale Vraagstukken, concludeert dat in haar rapport ‘Tussen woord en daad: perspectieven op duurzame vrede in het Midden-Oosten’. Het uitzicht op verbetering is niet heel groot, hoewel het bemoedigend is dat de Amerikaanse regering een poging doet de vermaledijde vredesonderhandelingen te herstarten. De inzet ervan is de tweestaten-oplossing.

Een van de eerste daden die Nederland kan stellen is het handhaven van transparantie over de herkomst van producten. Nog steeds worden producten uit de nederzettingen voorzien van het etiket “Made in Israël”. Daarmee worden bewust consumerende burgers misleid en profiteren Israëlische bedrijven in de nederzettingen ten onrechte van handelsvoordelen met de EU. “Het is doodsimpel, de nederzettingen liggen niet in Israël”, meldde de minister volkomen terecht in de Tweede Kamer. Het afdwingen van een juiste etikettering is een eerste en simpele daad.

United Civilians for Peace juicht zowel een aanstaand etiketteringbesluit als de verbetering van de betrekkingen met de Palestijnse Autoriteit van harte toe. In oktober 2012 en in maart 2013 is in de rapporten (Trading Away Peace en Dutch economic links with the occupation) duidelijk gemaakt dat Europa met de mond belijdt dat de nederzettingen illegaal zijn, maar in de praktijk accepteert dat (de producten uit) de nederzettingen als deel van Israël worden gezien. Een belangrijk principe in het internationaal recht is dat “uit onrecht geen recht voort kan komen”. Toepassing van dat principe leidt er toe dat, als de nederzettingen illegaal zijn, het verdienen aan de nederzettingen eveneens illegaal is. Dat zou moeten leiden tot een verbod op invoer, investeringen en handel met de nederzettingen en andere aspecten van de bezettingseconomie. Het onderzoek van maart jl. toont aan dat zeker 18 Israëlische bedrijven producten uit de nederzettingen invoeren en dat 38 Nederlandse bedrijven zaken doen met de Israëlische bezettingseconomie.

De verantwoordelijkheid voor juiste etikettering van producten ligt ook bij bedrijven. Bedrijven hebben een verantwoordelijkheid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. We vragen directies van deze bedrijven zich bewust te zijn van het internationaal recht en daar naar te handelen. Producten uit de nederzettingen met het label “Made in Israël” horen niet thuis in de Nederlandse winkels. Met een dergelijk misleidend etiket wil toch geen eerlijk bedrijf producten in zijn schappen hebben liggen.

We vragen de minister te handelen naar het internationaal recht. Hij zal Israëlische collega’s moeten uitleggen dat producten uit Israël zelf graag geïmporteerd worden, maar producten van de bezetting niet.

Het is inderdaad doodsimpel. Het is een kwestie van de daad bij het woord voegen. Misschien moet de minister verder gaan en iets onorthodox doen: bepleiten bij Israël en Palestina dat producten uit nederzettingen via de Palestijnse autoriteit worden uitgevoerd. Zo gaat dat overal elders waar buitenlandse bedrijven hun uitvoer regelen: via de nationale overheid. Goed voor de Palestijnse economie en voor de Israëlisch-Palestijnse contacten. Vanuit internationaal recht is het onorthodox (wie erkent wie?), maar het laat nog eens zien hoe ongerijmd de nederzettingen zijn. En misschien is onorthodox handelen nodig om beweging te krijgen na meer dan 40 jaar onrecht.