Het is niet normaal om te roken

Ivan Wolffers schrijft elke dag een gezond weetje, gebaseerd op onderzoeken met merkwaardige en soms ongelofelijke uitkomsten. Door de weetjes van Wolffers leer je van alles over bijvoorbeeld verschillende ziektes, medicijngebruik en gezond afvallen, maar ook over de vaak komische verschillen tussen mannen en vrouwen.

Van de week twitterde ik het bericht dat het aantal rookmomenten in films voor alle leeftijden in 2012 bijna verdubbeld was in vergelijking met een jaar eerder. Het stond in een rapport van de Legacy Foundation in de Verenigde Staten. Ze hadden simpelweg in de bioscoop gezeten geteld en hadden in 2012 14,8 miljard tabakmomenten gevonden in films die toegankelijk zijn voor jongeren. Dat was 169 procent meer dan in 2010.

Dat er mensen zijn die roken, nou ja, die zijn er in de Mad Men-jaren die duurden van 1960 tot 1990 ingetuind omdat de marketing van tabaksproducten zo agressief was, dat je wel een idiote gek leek als je niet rookte. Sinds we weten dat je daar dood aan kunt gaan en we samen besloten hebben dat de PR voor rookgedrag wel wat minder kan, is het aantal rokers gedaald. We hebben allerlei methoden ontwikkeld om die mensen te helpen stoppen met roken. Maar het gaat niet snel genoeg.

Het probleem zit er vooral in dat voor elke roker die stopt ergens aan het begin van het traject er een jongere is die ermee begint. Wat moet je daar aan doen? Wij moeten bijvoorbeeld zorgen dat het niet zo normaal lijkt om te gaan roken, want het is helemaal niet normaal en het is een onrecht ten aanzien van jongeren te doen of het wel zo is. Advertenties maken voor tabak mag al lang niet meer, maar uit onderzoek blijkt dat hoofdpersonen in films die roken waarschijnlijk veel meer effect hebben. Wat was het dus prettig dat in 2010 drie grote filmstudio’s stopten met het tonen van roken in al hun films voor jongeren. Er is een economische crisis en het vinden van financiële steun voor films is veel moeilijker geworden. Helaas, een daarvan, Time Warner’s Warner Bros., had in 2012 plotseling juist de meeste rookmomenten in hun jongerenfilms, gevolgd door Sony en  News Corp.’s en 20th Century Fox. Daarentegen hadden Viacom (Paramount), Disney en Comcast (Universal) in 2011 minder rookmomenten in hun films.

Al deze details had ik natuurlijk niet getwitterd. Dat past niet in een tweet. Dit was mijn tekst : “Centers of Disease Control bezorgd over verdubbeling rookmomenten in AL-films.” Prompt kreeg ik de verdachtmaaklobby van de rookenthousiasten over me heen. “Gezondheidspolitie wil nu ook al verbeelding controleren.” Alsof het doorgeven van informatie dat blootlegt hoe films in toenemende mate gesponsord worden door tabaksproducenten en wat dat voor gevolgen kan hebben een misdaad is. Of als ik het zo scherp niet mag stellen, dan in elk geval dat het verspreiden van zulke informatie toch een bedenkelijke moralistische teneur heeft. Ik proef in zulke reacties een verlangen naar censuur omdat die informatie de vrije meningsuiting zou bedreigen. Alsof het presenteren van een simpele rapportage over product placing in de verbeelding van jongeren die op zaterdagavond naar de bioscoop gaan een groot goed is dat beschermd dient te worden.

Gelukkig zijn er rapporten zoals dat van de Legacy Foudation en denk nu niet dat het om een Amerikaanse aangelegenheid gaat, want al die films komen ook in de Nederlandse bioscopen en op de Nederlandse televisie. Een op de drie jongeren die om wat voor reden ook – maar bijvoorbeeld mede omdat hij dacht door die films dat roken eigenlijk best cool is – zal toch vervelend aan zijn eind komen op een leeftijd waar je normaal gesproken nog allerlei plannen hebt.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige weetje: We houden onszelf voor de gek

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek