Het middel is erger dan de kwaal

Het kabinet wil de JSF voor Nederland. En president Obama overwoog korte tijd een militaire Alleingang richting Syrië, als vergelding voor het gebruik van gifgas in de Syrische burgeroorlog. Het laatste lijkt nu te zijn afgewend door een overeenkomst tussen Rusland en de VS over het opruimen van de Syrische chemische wapens.

Een keuze van Nederland voor de JSF stemt me echter minder gelukkig. Een JSF is een aanvalswapen, dat juist gemakkelijk een rol kan spelen in een militaire interventie van het Westen zonder mandaat van de Internationale Rechtsorde, zoals in 2003 het geval was met de invasie in Irak. Jan Gruiters (Pax Christi) betoogde onlangs terecht dat met dit ‘overbodige’ vliegtuig bovendien tevens wordt gekozen voor handhaving van de kernwapentaak inclusief de Amerikaanse B61-bommen in Volkel. De laatsten kunnen immers alleen door de JSF en niet door de Eurofighter, waar let wel Duitsland voor koos, worden afgeworpen.

Waarom toch dat slaafse aanleunen tegen de VS, het land van wie genoemde eenzijdige interventies nogal eens plegen te komen, al of niet onder humanitaire vlag? Terwijl humanitaire vredesoperaties bovendien niet echt een gevechtsvliegtuig als de JSF vereisen, maar hetzij een geweldloze vredesmacht (Shanti Sena) dan wel VN-blauwhelmen hetzij grondtroepen met een VN-mandaat  die dan bij voorkeur niet uit het Westen moeten komen, maar bijvoorbeeld uit het betreffende continent. Het humanitaire argument van minister Timmermans voor de koop van de JSF snijdt dan ook geen hout. Het argument van Obama voor slechts een kleine strafactie tegen Syrië trouwens evenmin. Door als vergelding voor gifgas-gebruik onder meer een vliegveld te bombarderen, breng je niet de democratie dichterbij, maar kies je partij voor een der conflictpartijen in de oorlog, – bijvoorbeeld de bij de rebellen in macht groeiende Al Qaida -, daarbij de ander verzwakkend.

Partijkiezen in een conflict is polemologisch iets onvergeeflijks, het is immers olie op het vuur gooien en doet zo het conflict veeleer verhevigen. Er mee dreigen was, zo meent Obama, functioneel gezien genoemde overeenkomst met Rusland over de chemische wapens. Maar als hij het werkelijk in praktijk had gebracht, was het middel erger geweest dan de kwaal.

In wezen geldt dat gezien genoemde bezwaren ook voor de aanschaf van de JSF door Nederland. Inzake Syrië is er overigens nog een lange weg te gaan voordat die chemische wapens ontmanteld zijn, terwijl bovendien biologische en ‘normale’ wapens buiten schot blijven. Dat gebruik van gifgas is ernstig, maar prioriteit heeft en had ook al in Genève moeten hebben om de conflictpartijen rond de tafel te brengen, nu vechten niet echt perspectief biedt.