Het racisme-beestje bij de naam noemen

Historicus Zihni Özdil presenteerde donderdagavond in de Balie zijn pamflet ‘Nederland, mijn Vaderland’. Een boek waarin hij de noodzaak van het alomvattend Nederlands burgerschap verklaart. De term ‘allochtoon’, een bunkerbegrip voor alles wat niet-wit is, zou achterhaald en discriminerend zijn. We moeten naar een punt waar iedereen (of je nou Turkse-, Marokkaanse -, Iraanse -, Surinaamse -, Nederlander en ‘goed of fout’ bent) als ‘gewoon’ Nederlands wordt gezien. Helaas bleef het gesprek hangen bij of we wel moesten praten over institutioneel racisme en of het überhaupt bestaat.

Het ‘anderen’-argument Wanneer de vader van de vriendin van jouw buurmeisjes nicht zwart is en wél van Zwarte Piet houdt en géén probleem heeft met het woord ‘neger’ is dat een ongeldig argument in de discussie. Het feit dat je denkt dat mensen die een huidskleur delen als één entiteit met dezelfde mening moeten functioneren – eer je ze serieus neemt – zegt al iets over jouw aannames en onwelwillendheid.

“Ja maar als alles steeds maar racisme is, dan is niets meer écht racisme” Herhaal die zin nog eens hardop. Martijn de Greve opende het gesprek over institutioneel racisme met een aanval op de (toegegeven) vele tweets van Zihni Özdil over het onderwerp. Alsof hij daarmee wilde zeggen: ‘omdat je het zo vaak noemt, bestaat het niet echt’. Een probleem dat aangekaart wordt, zou niet echt zijn, simpelweg door de frequentie waarmee het benoemd wordt. Vanuit die logica beredenerend bestaat ‘het enorme aantal’ vluchtelingen in Nederland ook niet. Ik bedoel hoeveel zie jij er per dag? Alleen omdat iets geen onderdeel uitmaakt van onze belevingswereld, betekent niet dat het niet bestaat. 

Update Een kleine toevoeging naar aanleiding van de reacties. De veronderstelling dat mensen van ‘kleur’ per definitie níet racistisch kunnen zijn, is incorrect. Helaas heeft iedereen zo zijn vooroordelen over anderen die gebaseerd zijn op etniciteit, religie, seksuele geaardheid, handicap, of wat dan ook. Maar de dominante groep die vooral in het Westen – en vaak zelfs in andere gebieden – de macht heeft, is wit. Dankzij die machtspositie kunnen anderen die niet tot dezelfde groep behoren makkelijk worden onderdrukt of gediscrimineerd, waardoor zij geen toegang hebben tot dezelfde vrijheden als de dominante groep. Het probleem is niet dat je vooroordelen hebt maar dat ze in een positie van macht (onbedoeld) invloed kunnen hebben op hoe mensen – die niet op jou lijken – beoordeeld worden. Wie dat niet durft te benoemen, is debet aan het mechanisme dat tot racisme en buitensluiting leidt, en werkt een oplossing alleen maar tegen. En dát is het probleem.