Hoe illegaal is downloaden?

Nederland krijgt spoedig een downloadverbod, als het aan VVD-staatssecretaris Fred Teeven ligt. Afgelopen week stuurde hij een brief naar de Tweede Kamer waarin hij schrijft dat hij bij wet het downloaden van auteursrechtelijk beschermde films, muziek en e-books wil aanpakken. De bedoeling is het aanpakken van downloadsites, maar ook het downloadende individu gaat meer risico lopen. Consumentenorganisaties en de oppositie reageren kritisch. “Zo drijft je miljoenen internetgebruikers de illegaliteit in.”

Teeven schrijft weliswaar dat er geen handhaving van het downloadverbod zal zijn bij consumenten “die op beperkte schaal bestanden up- en downloaden” , maar volgens de critici schept hij met aangescherpte wetgeving wel een precedent. Volgens Teeven is het aanpakken van ‘de kleine downloader’ niet effectief, maar nog nergens is vastgelegd wat er onder ‘beperkt downloaden’ wordt verstaan.

De Consumentenbond waarschuwt dat een mogelijk downloadverbod de muziek- en filmindustrie in staat stelt om de consument voor de civiele rechter te slepen. Ook Bits of Freedom , een organisatie die opkomt voor digitale burgerrechten, reageert negatief:

Een downloadverbod is een heilloze weg. Een verbod op het downloaden van films en muziek is slecht voor de gebruikers, want die worden gecriminaliseerd. Het is slecht voor de muzikanten, want die lopen inkomsten mis uit de thuiskopieheffing. En het is slecht voor de internetvrijheid, want er gaat een zwarte lijst aangelegd worden.

Opmerkelijk: beide organisaties werd de toegang geweigerd bij de persconferentie waar de plannen van Teeven werden gepresenteerd.

Ook in politiek Den Haag klinkten kritische geluiden. GroenLinks, D66 en SP zijn om diverse redenen niet te spreken over het plan van Teeven, zo blijkt uit een rondvraag van NU.nl. Ook VVD, de partij van Teeven, zit nog met vragen. Alle partijen juichen de door Teeven bepleite hervorming van het auteursrecht toe, maar er is bezorgdheid over het instellen van een ‘downloadverbod’.

“Het voorstel is twee keer niks”, stelt GroenLinks. “Je stimuleert de vernieuwing van het digitale aanbod niet en drijft miljoenen internetgebruikers de illegaliteit in.” Het Nederlands Uitgeversverbond liet al weten dat ook individuele downloaders vervolgd zouden moeten kunnen worden. Daar maakt D66 zich zorgen over, zo blijkt uit de woorden van Kamerlid Kees Verhoeven:

Teeven heeft weliswaar toegezegd dat de politie niet achter individuele downloaders aan gaat, maar de civielrechtelijke weg geeft andere partijen wel de kans zaken aan te spannen tegen individuele internetters. Een partij als Stichting Brein heeft in het verleden al kenbaar gemaakt hier niet voor te terug te deinzen. Dat is niet de bedoeling. We moeten afblijven van de individuele internetter. De route van Teeven ligt vol privacy-landmijnen. We vinden een downloadverbod onbespreekbaar. Het impliceert controle van al het internetverkeer en dat is in strijd met ons idee over privacy.

Het downloadverbod zal nog tot veel debat gaan leiden, zeker als er weer eens een particuliere downloader van zijn bed wordt gelicht. Downloaden we niet allemaal wel eens iets? Inmiddels zingt het woord ‘gedogen’ alweer rond. Best curieus eigenlijk, want de ‘law & order’-partijen VVD en PVV achter dit gedoogkabinet (sic) zijn doorgaans hardnekkig tegen het ontduiken van regels. Wat Teeven betreft komt er dit jaar nog een wetsvoorstel. Tenzij de oppositie het downloadverbod voortijdig weet te downplayen.

Burgerlijke ongehoorzaamheid (namelijk: downloaden en LOL-surfen op het werk) stond maandag centraal in mijn internetrubriek op Radio Noord-Holland. Later op de dag terug te luisteren via het radio-archief.