Hoe word je Europeaan?

Al sinds 1957 ontwikkelt Europa zich. In al die jaren zijn vele zaken samengevoegd, bestuur gecentraliseerd maar de inwoners van Europa voelen zich amper Europeaan. Nu in tijden van crisis neemt het gevoel van nationalisme weer toe. Angst voor soevereiniteitsverlies wordt met de dag groter. We worden steeds minder Europeaan.

Een van de weeffouten is dat men structuren heeft ontwikkelt die niet aansluiten bij de enorme diversiteit binnen Europa. Verschillen in cultuur, progressieve of conservatieve maatschappelijke karakter, economische ontwikkeling, bevolkingssamenstelling etc. De opvatting die werd gehuldigd was dat de Europese landen en volken zich zouden schikken binnen de gestelde kaders. En daar wringt de schoen, zoals nu de Eurozone laat zien. De economische verschillen zijn te groot en controlemechanismes ontbraken om dit tijdig te constateren. En de wijze waarop de verschillende volken op elkaar reageren laat zien dat er nauwelijks enige solidariteit is. Ieder voor zich, teruggetrokken achter de eigen landsgrenzen.

Maar is dat genoeg? Waarom zou een inwoner van Nederland solidair zijn met een Griekse? Als iemand uit de Randstad al weinig affiniteit heeft met iemand uit Groningen, wordt het solidariteitsprincipe over de grenzen heen al helemaal een lastig verhaal. Of is het solidariteitsprincipe misplaatst? Een inwoner van New York zal amper solidair zijn met een inwoner van Californië als het gaat om werk, maar ze voelen zich allebei 100% Amerikaan. Zeker als er een externe dreiging is. Die samenhorigheid naar buiten toe is wat de Amerikanen onderscheidt van de Europeanen. Dat zie je ook op politiek niveau. Hoezeer ze ook van mening verschillen, aan het einde van de dag zijn ze allen Amerikaan. Kijk je naar Europese politici dan ontbreekt dat volledig. De verdeeldheid binnen de nationale grenzen maar ook tussen de Europese regeringsleiders is pijnlijk. Geen fotomoment kan dat verhullen. De houding die de West Europese landen innemen jegens de Zuid-Europese landen laat juist zien dat zelfs de politiek niet geloofd in een Europese droom. Nationaal belang gaat voor. Uit electorale overwegingen wordt hard geschopt tegen het Zuiden terwijl men het eigen falen verzwijgt. Dat wringt, dat leidt tot frustraties en afstand.

Hoe worden we nu toch Europeaan? Gezien het feit dat de politiek nooit de moeite heeft genomen om werkelijk te investeren in de Europese bevolking, zijn de huidige generaties grotendeels ‘verloren’. Gelijk aan de eerste generatie gastarbeiders die amper integreren. De integratie naar een meer homogene Europese bevolking begint bij de huidige jonge generatie. Het begint bij politici op nationaal niveau die werkelijk geloven in Europa en een toekomstvisie hebben. Het begint bij investeren in de maatschappij, de mensen, begrip voor elkaar situatie, kennis van elkaars cultuur en opvattingen. Dat dient een nationale prioriteit te zijn en niet op afstand door Brussel beleden te worden. Wat niet zal helpen is het afdwingen van verder bestuurlijke integratie. Niet omdat het niet voordelig is voor Europa, maar omdat Europa zonder een Europese burger een zeepbel is die elk moment doorgeprikt kan worden. En die ook zeker doorgeprikt gaat worden als politici zelf weigeren solidair te zijn met elkaar en begrip hebben voor elkaars problemen. Dat politici erkennen dat landen wederzijds van elkaar profiteren en bij een crisis er gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht op basis van gelijkwaardigheid in plaats van enkele dominante partijen die de dienst uitmaken.

Dit stuk is overgenomen van het weblog van Hans Groen