IMF speelt bad cop tegenover Griekenland en negeert daarbij eigen studies

Het IMF stelt zich hard op in de onderhandelingen met Griekenland en eist meer besparingen bij onder meer de pensioenen. Nochtans wijzen studies van datzelfde IMF keer op keer uit dat dergelijke inleveringen de groei alleen maar fnuiken. Hoe kan dat?

Woensdag was het de beurt aan het IMF om bad cop te spelen in de onderhandelingen met Griekenland. Die harde opstelling leidde tot een wanhopige tweet van de Griekse premier Tsipras waarin hij zich afvroeg of er wel interesse was in een akkoord bij de schuldeisers.

De Griekse onderhandelaars kregen een nieuw document onder de neus geschoven. Als bij een schoolexamen was het ultieme voorstel van de Griekse regering met rode inkt bewerkt. De Grieken zouden de belastingen te veel willen verhogen in plaats van te snoeien in de sociale zekerheid. En de pensioenhervorming ging niet ver genoeg.

De voorstellen van het IMF lijken vreemd. Ze gaan volledig in tegen de conclusie van een studie die vorige week verscheen en die geschreven werd door de economen van deze internationale instelling. Als je de middenklasse en de armsten armer maakt, wordt de economische groei geschaad. De btw op voeding verhogen en de pensioenen nog eens verlagen, zouden nochtans net dat effect hebben.

Spagaat “Die paper van vorige week is maar één van de vele studies van het IMF die het besparingsbeleid in vraag stellen”, zegt onderzoeker Sacha Dierckx, actief bij de progressieve denktank Poliargus. “Eerder al moesten de economen van het IMF toegeven dat besparingen slechter zijn voor de economie dan gedacht. Daarna verscheen een studie die aantoonde dat besparingen de ongelijkheid doen toenemen en een studie die stelde dat ongelijkheid slecht is voor de economie. Volgens nog een andere IMF-studie zou de flexibilisering van de arbeidsmarkt geen significante gevolgen hebben op de groei.”

Als je alle recente studies bij elkaar neemt, kan je alleen maar besluiten dat wat het IMF nu voorstelt op zijn zachtst gezegd geen positieve invloed zal hebben op de Griekse groei. “De instellingen eisen nu van Griekenland dat er meer gesnoeid wordt in plaats van de belastingen te verhogen, maar volgens een studie van het IMF vergroot dat net de ongelijkheid”, zegt Sacha Dierckx.

Hoe kan het IMF leven met die spagaat? Sacha Dierckx: “Er is een verschil tussen het onderzoek en de praktijk. De economen op het terrein hebben niet noodzakelijk dezelfde visie als de economen op de studiedienst. Op die studies staat ook telkens heel duidelijk vermeld dat zij niet het officiële standpunt van het IMF weerspiegelen.”

Eenheidsdenken Het IMF blijft natuurlijk ook een politieke instelling. De verdeling van de stemmen binnen het IMF wordt bepaald door het economisch gewicht van de lidstaten. Met andere woorden: hoe rijker het land, hoe luider de stem. “Het IMF is erop gebrand om geen legitimiteit te verliezen bij de lidstaten en vooral die landen die het meest wegen. Dat zijn ondanks de opkomende machten nog altijd de VS en de EU. Dat de huidige directeur van het IMF, Christine Lagarde, een voormalige minister onder president Sarkozy is, speelt ongetwijfeld ook mee”, zegt Sacha Dierckx.

Die opkomende staten roeren zich wel. “De Braziliaanse directeur binnen het IMF heeft er al publiekelijk op gewezen dat het geld vooral naar de banken vloeide en niet naar de Griekse economie. Maar krachtsverhoudingen verander je niet in één-twee-drie. Ook de overgang van het keynesianisme naar het neoliberalisme gebeurde niet met een big bang”, zegt Dierckx.

Volgens Dierckx speelt er nog iets anders mee. “Bij IJsland stelde het IMF zich veel pragmatischer op. Dat kan liggen aan de economen die dat dossier behandelden, maar wellicht speelt mee dat het IMF in Griekenland te maken heeft met een linkse regering. Ook de Europese leiders hebben geen ervaring met een regering die het eenheidsdenken in vraag stelt. Ik kan mij voorstellen dat dat ook bij het IMF speelt. Griekenland mag geen voorbeeldrol spelen die andere staten op de verkeerde gedachten kan brengen.”

Kiespubliek Toch zit er ook ruis op de lijn tussen het IMF en de instellingen van de Europese Unie. “Het IMF wil een schuldherschikking. Voor een Duits politicus is dat iets minder makkelijk te verkopen aan het kiespubliek. In Europa leeft ook het idee dat schuldenaars zwaar gestraft moeten worden. Bij het IMF zal dat minder meespelen”, zegt Dierckx.

Wat er ook uit de bus komt, volgens de studies van het IMF zal dat weinig veranderen aan de economische toestand in Griekenland. “Die 25 procent van het bbp van Griekenland krijg je sowieso niet makkelijk terug. Maar wat nu op tafel ligt, is economisch gezien zeker een slecht akkoord”, zegt Dierckx.

Dit stuk is overgenomen van dewereldmorgen.be