ING-top: niets vergeten, niets geleerd

De confrontatie tussen Jeroen van der Veer, president-commissaris van de ING, en de Tweede kamer is voorbij. De voormalige Shell-topman begrijpt nog steeds niet waarom het nou zo verschrikkelijk is salarissen van een paar miljoen euro te betalen aan de leiding van de bank. Goed, ze zijn er op teruggekomen maar dat kwam alleen omdat ze het sentiment van het (domme) volk verkeerd hadden ingeschat. En omdat er teveel klanten wegliepen. Met andere woorden: volgende keer beter.

Dat is een slecht teken. Als je het sentiment onder de bevolking verkeerd inschat, dan zal dat op andere gebieden ook wel het geval zijn. Voor je het weet staat de ING ten tweeden male bij de minister van Financiën op de stoep om de nodige miljarden op te halen. Die moet deze dan geven omdat anders de economie in elkaar stort. De ING is in staat de belastingbetaler te chanteren.

Op zich reden genoeg om de hele bedoening definitief te naasten maar dat is helaas onhaalbaar in een tijd van blinde vrije marktverering in Den Haag. Leergeld wordt nooit betaald. Toch schijnt zelfs in de kringen van de VVD de gedachte te zijn doorgedrongen dat een bank geen normaal  bedrijf is omdat de overheid haar niet failliet kán laten gaan. Er wordt derhalve geen echt risico gelopen. Dat is een goed argument om de directie géén miljoenensalaris uit te betalen. Daarvoor lijkt hun functie teveel op die van een topambtenaar. Wie van die miljoenen wil verdienen, moet zelf het bedrijfsrisico dragen.

Dat men dit bij de ING niet begrijpt, is des  te schrijnender als je de achtergrond van dat bedrijf in aanmerking neemt. Het ontstond uit een fusie van de Postbank en de Nederlandse Middenstandsbank.

Die Postbank was op haar beurt een samengaan van de Rijkspostspaarbank en de Postgiro, allebei onderdelen van de PTT zaliger nagedachtenis. Het waren staatsbedrijven, in het leven geroepen om het betalingsverkeer te vergemakkelijken en om de burgers tot sparen aan te zetten. De Postbank had allereerst een maatschappelijk doel. Dat gold ook voor de Nederlandse Middenstandsbank, die min of meer op verlangen van de Nederlandse regering werd opgericht om de kleine ondernemer en de winkelier aan leningen te helpen nadat enkele met middenstandsorganisaties verbonden kredietinstellingen het afzonderlijk niet hadden kunnen bolwerken. Ook hier stond maatschappelijke dienstverlening voorop en wel aan de voor de economie van Nederland zo wezenlijke kleine ondernemer.

Nadat in 1991 Nationale Nederlanden ook tot het conglomeraat van Postbank en Middenstandsbank was toegetreden, werd de ING een feit. Graai- en hebzucht deden hun intrede. Een nieuwe mentaliteit kreeg de top in haar greep. En binnen twintig jaar moesten de hoogmoedige wereldzakenlieden met de hoed in de hand bij minister Bos om redding smeken. Een prachtige traditie, maatschappelijke dienstverlening op grond van gedegen ondernemerschap was naar de gallemiezen.

In 1793 viel het hoofd van koning Lodewijk XVI op het schavot. Over de rest van de familie zei men na de Franse revolutie: “Niets vergeten, niets geleerd”.

Dat geldt ook voor de huidige directie en commissarissen van ING. Niets vergeten, niets geleerd.

Dat gaat ons nog een hoop centen kosten.

Ondertussen heeft de hele affaire ons wel iets geleerd: Jan met de korte achternaam heeft maar een macht en dat is de macht van het getal. Het waren de weglopende klanten die Jeroen van der Veer zo aan het schrikken maakten dat hij het plan tot salarisverhoging van de top schielijk introk. Misschien had hij ‘s-nachts eng gedroomd van de Bastille.