Joh… dat wil je niet weten

Mijn collega in het Europees Parlement, Nirj Deva heeft een oersaai verslag geschreven over een onderwerp dat dat niet verdient: de financiering van betere waterdammen in ontwikkelingslanden. Het ligt niet aan hem. De redactionele eisen aan parlementaire vergaderstukken staan er borg voor dat de ernst van zo’n betoog niet landt. Zijn feitenrelaas voldoet ook aan alle voorwaarden om verder onopgemerkt te blijven. Het bevat géén hapklare brokken, er is geen politieke rel en niemand wordt in diskrediet gebracht.

Ik vraag als fractielid van Verenigd Links aandacht voor een stuk van een Britse Conservatief. Het is een pleidooi dat alle partijen kan verenigen. Het sloopt heilige huisjes van links (‘waterkracht is altijd goed’) en van rechts (‘grote dammen zijn economisch rendabeler’). Deva’s stuk over waterdammen raakt alle grote wereldproblemen: van terrorisme tot armoede, van oorlog tot voedselvoorziening, van klimaat tot belastingverspilling. Deva schreef ‘slechts’ een parlementaire resolutie; zijn pleidooi is daardoor juridisch krachteloos. Het is op 12 september ook nog eens een maandagavondonderwerp in Straatsburg, dat houdt in dat de meeste parlementariërs dan nog hun koffers aan het uitpakken zijn. Niemand hoeft bang te zijn, Deva klaagt niemand aan als hoofdverantwoordelijke. En de geadresseerde is ‘de’ EU, net zo ongrijpbaar als de bankenwereld. En als er toch dammen doorbreken? Dan zijn het de armste landen die er als eerste wat van merken. Dus waar maken we ons druk over? Collectieve passiviteit is zo geruststellend, wegkijken is zo verleidelijk. Toch?

Wat we liever niet willen weten is dat tegen 2050 twee miljard mensen met ernstig overstromingsgevaar zullen kampen. Dat er in de minst ontwikkelde landen geen preventiemaatregelen bestaan. Bent u daar nog? 2.000.000.000 mensen…

Deva maakt duidelijk dat die grootschalige centrales helemaal niet doen wat we denken. Ze leveren niet de beoogde bijdrage aan de elektriciteitsopwekking, de watervoorziening en de beperking van overstromingsschade. Als we verder kijken zien we de negatieve gevolgen voor milieu en samenleving, een aanzienlijk en onomkeerbaar verlies van dieren- en plantensoorten en ecosystemen. Kleine dammen voor de opwekking van energie zijn duurzamer en economisch levensvatbaarder.

Deva’s rapport gaat er over dat EU en Wereldbank veel belastinggeld steken in megaprojecten. Dit, terwijl het rendement van juist grote dammen ongewis is. Net als bij kernenergie tellen de milieu- en de sociale kosten onvoldoende mee. Met medeweten en met steun van het rijke westen worden de armen verjaagd omdat het dal waar ze generaties lang woonden een stuwmeer moest worden. Maar profiteren die tientallen miljoenen ontheemden nu van de zegeningen van elektrische stroom?

Ik steun de gedachte dat we onze prioriteit verleggen naar het verbeteren van al bestaande infrastructuur. Het is slimmer om te investeren in opleidingen voor beter bodembeheer en beheer van de wateropslag. Het is slimmer om rekening te houden met wetenschappelijke kennis én dat wordt teruggegrepen op overgeleverde kennis over eeuwenoude traditionele irrigatiestelsels.

Een conclusie die ik van harte steun is dat alle door de EU verleende ontwikkelingssteun moet bijdragen aan duurzame ontwikkeling en aan voedselzekerheid, overeenkomstig de millenniumdoelstellingen. Ik hoop dat er een doorbraak komt in ons denken en dat de stem van Deva ook buiten de vergaderzaal in Straatsburg zal worden gehoord. Ik hoop dat u dit wilde weten.