Jongeren móeten helemaal niets

Het percentage jeugdwerklozen in Nederland staat op dit moment op 15%. Veel jongeren verlaten hun school vroegtijdig. Ze konden het niveau niet aan, het vakgebied bleek toch niet bij hen te passen of wat ook vaak een reden is: ze hadden schulden.

Dit zijn nog maar drie van de vele oorzaken waarom een groot deel van de toekomst van ons land in de put zit. Ze hebben geen startkwalificatie en komen mede daardoor niet aan werk. Terwijl de politiek zich druk maakt om wie wel of niet naast de koning loopt, holt het aantal werkende of studerende jongeren achteruit. Dat komt niet alleen door de slechte economie.

Er wordt vooral veel gepraat over ‘moeten’. Zijn er veel jongeren die op hun 18e geen startkwalificatie hebben? Laten we ze dan maar verplichten om tot hun 23ste naar school te gaan, aldus de Rotterdamse onderwijswethouder Hugo de Jonge. Waarom wordt niet gekeken naar de oorzaak, enkel naar het probleem?

Je kunt er niet omheen dat voor sommige jongeren werk en school moeilijk is. Dan zijn ze niet lui of dom. Ze zijn zich simpelweg nog niet bewust genoeg van wat ze allemaal kunnen, uitzonderingen daargelaten. Het enige wat ze horen van hun ouders en de maatschappij is dat ze moeten. Niet zeuren, naar school. Wanneer je iemand zo pusht werkt dit juist averechts. Daardoor komen jongeren vaak terecht op scholen of opleidingen die hen niet aanspreken en waar persoonlijke begeleiding mist. Ze moeten dagelijks bezig zijn met iets dat hen niet gelukkig maakt. Vervolgens worden ze daarvoor gestraft wanneer ze slecht presteren. Wat maken die twee vijven voor wiskunde en economie uit, wanneer diezelfde persoon achten en negens haalt voor zijn talen? “Everybody is a genius. But if you judge a fish by its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it is stupid.”   Einstein wist het al te vertellen.

Interactie De interactie zoeken met deze jongeren werkt heel goed. Laatst was ik bij een eindpresentatie van een trainingstraject voor jongeren. Het traject duurde drie weken, drie dagen per week. Aansluitend was er een persoonlijke begeleiding van drie maanden. In die weken leerden de jongeren hun eigen passies, talenten en waarden kennen. Daarna maakten ze een plan voor zichzelf wat ze de komende tijd gingen doen. Ze stelden doelen hoe ze gingen solliciteren of hoe ze een opleiding wilden vinden. En vooral: welke opleiding of baan paste het beste bij hen? In de eindpresentatie vertelden de jongeren hun doelen.

Ik werd vooral geraakt door het meisje van de groep. Ze was jong en zwanger. Voor haar de reden waarom ze geen baan of opleiding had. Toen het haar beurt was om te presenteren, brak ze. Ze begon te huilen. Even dacht ze dat haar doelen niet voldeden. Dat haar situatie toch uitzichtloos was. De coach nam het presentatiestokje van haar over en vertelde trots aan het publiek wat het meisje de komende tijd zou gaan doen. Kort na het trainingstraject vervolgde het meisje haar sollicitaties. Omdat ze dankzij de training nu wel goed wist wie ze was, wat ze kon, waar ze voor stond en welke kennis ze had, werd ze aangenomen. Haar zwangere buik was ook aanwezig tijdens het sollicitatiegesprek.

Drempels Het vinden van de persoonlijke passie of het talent van een jongere duurt misschien langer, maar met actieve begeleiding bereik je zo veel meer dan schreeuwen dat een jongere moet. De vraag is wat meer tijd kost. Tegen gesloten deuren aanschoppen of die deuren openen en over de drempels stappen? Door jongeren te laten ontdekken wat ze allemaal kunnen en ze te helpen, investeren we in onze toekomst. Ze kunnen hierdoor beter beoordelen welke opleiding goed voor hen is. Ze weten beter voor welke functies ze zich het meeste zullen inzetten. Dat heeft positieve gevolgen.

We lijken soms compleet te vergeten dat het beste ‘werk’ wordt gedaan door mensen die houden van hun vak.