Kabinet denkt dat het alles kan en mag

Wie teveel hubris vertoonde, sloegen de goden met waanzin, meenden de oude Grieken. Op het gymnasium vertaalden ze dat woord vroeger met ‘overmoed’ maar het houdt veel meer in. Hubris is het gevoel dat je alles kan en alles mag. Zo goed weet je het namelijk allemaal. “Hij denkt zeker dat hij Onze Lieve Heer is”, zei mijn moeder wel eens als zij zo iemand vol zelfoverschatting ontmoet had.

Menselijke maat Het lijkt wel of de goden nu de ministers van Rutte III om hun overmatig zelfgevoel in het vizier hebben genomen en hun hersens verduisteren. Althans die indruk wekken bepaalde gedragslijnen. Op woensdagochtend meldde De Telegraaf dat mogelijke maatregelen tegen belastingontduiking achteloos doorgeschoven zijn een heel stuk het volgende decennium in. Tegelijkertijd maakte men ongelooflijke haast om het raadgevend referendum af te schaffen. Daarbij stond men er op dit wetsvoorstel niet referendabel te maken. De regeringspartijen putten zich uit in allerlei spitsvondigheden om uit te leggen waarom dit de enige juiste gang van zaken was en misschien hield het juridisch wel steek. Toch leek deze combinatie van politieke keuzes erg op de waanzin waarmee de goden stervelingen straffen die naar hun inzicht de menselijke maat te buiten gaan.

Het afschaffen van de wet op het raadgevend referendum is bij grote delen van het publiek uiterst impopulair. Men ziet niet het elimineren van een stukje onberaden wetgeving maar het uitschakelen van hinderlijke dwarskijkers. “Betalen en bek houden”, dat is de boodschap die zij uit Den Haag verstaan. Verstandige politici vergulden dan de pil. Er valt misschien wel een redenering op te zetten om de afschaffing van het referendum niet referendabel te maken, maar gun die mensen hun pleziertje. Laat ze een volksraadpleging organiseren. Met een beetje geluk valt de opkomst tegen. Dan halen wij een keer extra ons gelijk binnen. Maar nee, deze pas wordt afgesneden.

Wantrouwen Het volk blijft achter in zijn eenzaamheid en verbittering. Daarmeer schaden de daders in ernstige mate het aanzien van de politiek. Zij vergroten het wantrouwen tegen zichzelf. Zij bewijzen de democratie een slechte dienst. Zeker nu deze kippendrift juist niet vertoond wordt om de belastingontwijking tegen te gaan. Opnieuw roept Den Haag naar de gewone burger: “Bek houden en betalen”. Ook komt me een oud bestuurlijk beginsel voor de geest waarvan ik ook na lang googlen de herkomst niet kan achterhalen: Pour nos amis tout, pour les autres la rigueur de la loi” (voor onze vrienden alles, voor de anderen de scherpte van de wet).

Het kan alleen maar de straf voor hubris zijn als men op het Binnenhof dit soort dingen niet ziet. De trams piepen in de bochten, de forenzen schuiven aan in de file maar op de achtergrond klinkt een oud lied. Verrek, het is Edith Piaf!