Opinie 20 maart 2013
1.682
18
Esther-Mirjam Sent

Hoogleraar Economie

Esther-Mirjam Sent is hoogleraar Economische Theorie en Economisch Beleid aan de Radboud Universiteit Nijmegen en lid van de Eerste Kamer voor de PvdA. Hiervoor doceerde zij aan de University of Notre Dame in de Verenigde Staten en is zij visiting fellow geweest aan de London School of Economics en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Haar onderzoeksinteresses omvatten de geschiedenis en filosofie van de economische wetenschappen alsmede de economie van de wetenschap hetgeen onder andere is uitgemond in twee boeken: The Evolving Rationality of Rational Expectations: An Assessment of Thomas Sargent's Achievements (Cambridge University Press, 1998), waarvoor zij de Gunnar Myrdal-prijs ontving, en Science Bought and Sold: The New Economics of Science (University of Chicago Press, 2002, samen met Ph. Mirowski). Zij is tevens mede-redacteur van de Journal of Institutional Economics. Recentelijk zijn haar onderzoeksinteresses uitgebreid naar gedragseconomie, experimentele economie en economisch beleid. Esther-Mirjam Sent is in 1994 gepromoveerd aan Stanford University in de Verenigde Staten.

Kiezen door niet te kiezen

De meeste mensen houden het uit luiheid, angst of gewoonte liever bij wat ze al hadden

Ik ging pas geleden naar een bijeenkomst. De ober kwam vóór de lunch vragen of iemand een vegetarische maaltijd wilde in plaats van vlees. Slechts één persoon aan onze tafel van tien ging in op dit aanbod. Dit is niet ongebruikelijk. Maar wat als de keuzemogelijkheden omgedraaid worden?

Tijdens een andere bijeenkomst was de vegetarische lunch de standaardoptie en werd aan vleeseters de mogelijkheid geboden om een vleesgerecht te bestellen. Plotseling ging 80 procent van de deelnemers voor de vegetarische optie. Dit was niet omdat er zoveel vegetariërs onder de deelnemers waren, maar vanwege de manier waarop de keuze werd gepresenteerd.

Het gaat hier niet alleen om één enkele lunch. Vleeseters dragen ongeveer zeven keer meer bij aan de uitstoot van broeikasgassen dan vegetariërs. Veel mensen ondersteunen de roep om meer duurzaamheid. Een ruime meerderheid (59 procent) van de mensen wil een strenger milieubeleid.

We zeggen echter wel dat we het milieu belangrijk vinden, maar willen hiervoor niet te veel opofferen. De persoonlijke consequenties van maatregelen spelen blijkbaar een grote rol. De mens is immers gericht op eigenbelang en kortetermijnbelangen. Daarbij sluiten we onze ogen voor de langetermijn-gevolgen.

De meeste mensen houden het daarnaast uit luiheid, angst of gewoonte liever bij wat ze al hadden, bij wat je kiest als je níet kiest. Beleidsmakers doen er goed aan de standaarden aan te passen. Dat betekent dat je mensen automatisch de duurzame optie geeft, tenzij ze per sé iets anders willen. Bijvoorbeeld: je krijgt vegetarisch eten, tenzij je vlees wilt. Of: je neemt groene energie af, tenzij je graag grijze stroom wilt.

Mijn favoriete filosoof Loesje verwoordt het mooi: ‘Hoogste tijd om dat motortje van de economie op duurzame energie te laten lopen.’

Dit stuk is overgenomen van Voxweb.

Volg Esther-Mirjam Sent ook op twitter.

Geef een reactie

Laatste reacties (18)

  1. Radar
    Haha, leuk Esther.
    Ik verscheur iedere dag een ”rare” T-bonesteak.
    Ik lunch met tonijn en mijn huishouden draait op kernenergie.
    Ben ik nu een slecht mens?

    Prima hoor dat duurzaamheids-idealisme. Maar het is dat aanmatigende, opdringerige, betweterige, opleggerige toontje, karakteristiek voor iedere religie, dat mij zo stoort.
    Bemoei je met je eigen zaken zou ik zeggen.
  2. Sonia
    Uit “luiheid, angst of gewoonte” is schromelijk overdreven, aangezien vlees gewoon lekkerder smaakt dan een boerenkool of bruine bonen. Het ‘vlees’ is niet het probleem, maar de wijze waarop het geproduceerd wordt.
  3. harryo
    We leven in een aanbod-economie. We zijn gewend dat ons een aanbod wordt gepresenteerd zodat we onze keuze kunnen maken. En we kiezen dan ook meestal wat ons wordt aangeboden. Er is toch geen alternatief?
  5. Nihilist
    Wat een vreemde situatie wordt hierboven geschetst?

    Bij de meeste restaurants krijg je een menukaart met hierop de gerechten (vlees/vega) aangegeven. Mag je zelf kiezen i.p.v. ‘het standaard aanbod’ door je neus geboord te krijgen…
  9. arrianus
    Ja. Ik zou het graag zo zien. Volgens mij kan “gezond” voedsel sowieso beter gepromote worden. Fles*up 50 cent verse sinaasappelsap 2 euro.
    Van die vegetarische balletjes 2,60! Ik vind het bizar duur en hier is, naar mijn mening, een wereld te winnen.
  10. markko
    Dit staat voor mij dus gelijk aan subtiele indoctrinatie.

    Stel je eens voor dat je bij verkiezingen in het stemhokje de keuze krijgt :

    Wilt u Partij voor de dieren stemmen? Dan hoeft u niets te doen. Wilt u op een andere partij stemmen, toets dan “nee”.

    Leuk bedacht hoor, maar verstandige mensen laten zich niet beduvelen. En zeker niet met onwetenschappelijk gedram van vegetariers.

    Zie de vergelijking met totalitaire communistische staten : Wij hebben al beslist op wie u mag stemmen.
    1. EvertVanVliet
      Je kunt ook mensen die niet stemmen compleet negeren en alles door de strotten prakken dat van pas komt.

      O, wacht even, het heeft een naam; ‘onderwijs’, wie niet (‘juist’) kiest is de lul want daar wordt je op ‘beoordeeld’.

      ’t Probleem is niet de ‘keuze’ maar het telraam.
    2. TomMeijer
      “Dit staat voor mij dus gelijk aan subtiele indoctrinatie.”

      En meteen maar weer framen.
      Dat is altijd gemakkelijk als je er niet verder over wilt nadenken. Het is een zwaktebod.
      Het heeft niets te maken met het opdringen van een stemkeus. Als U dat denkt heeft U weinig begrepen van wat bedoeld wordt.
  14. schleborsjki
    ‘Tijdens een andere bijeenkomst was de vegetarische lunch de standaardoptie en werd aan vleeseters de mogelijkheid geboden om een vleesgerecht te bestellen. Plotseling ging 80 procent van de deelnemers voor de vegetarische optie. Dit was niet omdat er zoveel vegetariërs onder de deelnemers waren, maar vanwege de manier waarop de keuze werd gepresenteerd.’

    Zo werkt het helaas.
    1. TomMeijer
      “Zo werkt het helaas.”

      Klopt en daarom zou je dat moeten doorbreken door van ‘het goede’ uit te gaan. Er zou discussie over kunnen zijn wat onder het goede verstaan moet worden maar dat is slechts schijn. In heel veel gevallen valt gewoon te redeneren wat het goede zou zijn. Het goede is dan ook niet synoniem aan dat wat de godsdiensten daaronder verstaan. Het goede is in het algemeen datgene wat de minste schade (s.l.), pijn en ongeluk/ellende veroorzaakt. Het is een misverstand dat dat verschillend zou zijn voor verschillende mensen.