Knappe jongens die de toekomst kunnen voorspellen

“Voorspellen is moeilijk, vooral als het om de toekomst gaat”, zei de grote Britse historicus A.J.P. Taylor al in de jaren zestig. Toch is waarzeggen een belangrijke activiteit in Haagse kringen. Op elk ministerie zijn hooggeschoolde ambtenaren bezig met het maken van prognoses. Die vinden dan hun weg in allerlei nota’s waarin het beleid voor de lange en middellange termijn wordt geformuleerd. Ook een instantie als het Centraal Planbureau is nogal bezig met futurologie.

Je kunt  ze al dit gedoe niet echt kwalijk nemen want dat hangt samen met de Nederlandse volksaard. Wij houden niet van onzekerheid en verrassingen. Die proberen we zoveel mogelijk uit uit ons leven te bannen, bijvoorbeeld door ons tegen allerlei risico te oververzekeren en door ons helemaal te pletter te plannen. Dat er van al die voorspellingen niet zoveel terecht komt, nemen we voor lief.

Daar is vandaag een prachtig staaltje van boven water gekomen. Wij worden allemaal ouder, zo luidt een tot vervelens toe naar voren gebrachte wijsheid, en daarom is het – ook in het kader van de vergrijzing – noodzakelijk langer te blijven werken. In 2008 of zo verscheen een alarmerend rapport van een commissie onder leiding van de toenmalige TNT-directeur Peter Bakker, waarin fatale tekorten op de arbeidsmarkt werden voorspeld. De Nederlandse economie zou een duikvlucht nemen eenvoudigweg omdat er geen mensen genoeg waren om al die vacatures te vervullen die ontstonden als de babyboomers massaal de arbeidsmarkt zouden verlaten. Bakker zelf verliet overigens met een miljoenenvergoeding de Nederlandse arbeidsmarkt wél. Maar dit terzijde.

De overheid nam snel maatregelen om dit zwarte scenario tegen te gaan.  Er ontstond consensus over een verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd.  Manieren om eerder te stoppen en faciliteiten voor ouderen om wat minder te werken werden één voor één afgebroken. Het was naar maar het moest. Nu is die toekomst aangebroken en er blijkt, zo leert ons donderdag het Financieel Dagblad  niets van aan te zijn. De arbeidsmarkt krimpt en hij krimpt structureel. Overal – behalve in de metaal en de zorg – gaan banen voorgoed verloren. 

Het volgen van een tweede studie door jongeren is onbetaalbaar gemaakt. Babyboomers voelen zich in groeiende mate inderdaad fit genoeg om door te werken, voor zover zij er natuurlijk nog niet uitgewipt zijn of worden als straks het ontslagrecht versoepelt is. Het ziet er naar uit dat allerlei maatregelen tegen de komende krapte op de arbeidsmarkt nu de werkloosheid vergroten en een groeiend aantal mensen in een hopeloze positie brengen. Dit betekent dat de door Bakker voorspelde toekomst steeds meer op het verre verleden gaat lijken: honderdduizenden mensen die afhankelijk zijn van  steun – te weinig om van te leven, net teveel om van dood te gaan – ook al noemen we die steun tegenwoordig “bijstand”.

Zouden we in zo’n situatie wel de heilige drie procent halen? Ik durf er niets over te zeggen. Immers, knappe jongens die de toekomst kunnen voorspellen. Lees hier de berichtgeving in het Financieel Dagblad. Grote kans dat de website om registratie vraagt.