Meer ideologie, please

Ik denk niet dat hij Romney’s kandidaat voor vicepresident wordt, maar als dat wel gebeurde dan zou Paul Ryan zonder meer de meest interessante politicus zijn in deze campagne. Ryan is de man, een afgevaardigde in het Huis, die vier triljard wil bezuinigen, belastingen verder verlagen en sociale voorzieningen kortwieken.

De Republikeinse Partij is in de grip van een ideologie. De overheid is de vijand, belastingen zijn diefstal en de uitgaven moeten drastisch beperkt worden door sociale voorzieningen terug te draaien. Het resultaat, zegt Ryan, zou waanzinnige economische groei zijn, burgers die hun kansen pakken en geluk en welvaart voor de meeste Amerikanen. De congresleden van de Republikeinen (echte waaghalzen) hebben vóór dit beleid gestemd. Waarom zou je het niet de inzet van de presidentsverkiezingen maken?

Het is niet mijn ideologie en ik denk dat als hij uitgevoerd zou worden de VS een totaal onleefbare samenleving zou worden, maar hij heeft, als ideologie, het voordeel van interne coherentie. Ryan is duidelijk, hij staat ergens voor. Als Romney voor hem zou kiezen, zou de kiezer een duidelijke keuze kunnen maken. Vóór de vrije markt Hobbesiaanse wereld van de ideologische Republikeinen tégen de socialistische, Europese wereld van Barack Obama.

(Ik negeer hier even de sociaal conservatieve vleugel van de Republikeinen. Die zijn zo gefixeerd op het opleggen van hun waarden aan de samenleving dat ze door Ryan en co gebruikt kunnen worden voor het uitvoeren van hun ideologie. Het is dom stemvee en zal zo gebruikt worden.)

Ideologie is uit Ik ben een grote fan van ideologie. Dat wil zeggen, ideologie als basis van het doordenken van hoe je de samenleving in elkaar zou willen zetten en op basis daarvan logische en voorspelbare beslissingen nemen. In Nederland is ideologie verwaterd en dat is precies de reden dat kiezers alle kanten op fladderen: partijen bieden geen anker, niet eens voor zichzelf, laat staan voor de kiezer. Een liberale premier omarmt zijn egotrippende gedoger en verklaart doodleuk dat gereformeerde fundamentalisten zijn beste politieke vrienden zijn.

Ideologie is uit. Helaas, want daarom en daardoor is Mark Rutte het oliemannetje van de gevestigde belangen en niet een voorspelbare, betrouwbare liberaal, laat staan een staatsman. Daarom is Alexander Pechtold een pragmaat, iemand die zijn politieke keuzes toesnijdt op wat haalbaar is en waarmee macht verworven kan worden, en hij en zijn partij missen de diepgang om een coherente visie te ontwikkelen om met die macht iets te doen (Kunduz in het kwadraat kwam niet uit de lucht vallen en daarom kan hij zo goed ‘zaken doen’ met Rutte). Daarom is de PvdA dolend in een mist van onzekerheid waar sociaal democratie voor staat. Klaag wat u wilt over de dogmatische SP, voorspelbaar en traceerbaar zijn ze wel. Liberalen hebben geen thuis, sociaal democraten vluchten naar de SP. De rest zwabbert tussen eigenbelang en ressentiment.

Betrouwbaarheid Ideologie, zei die grote denker Bill Clinton eens, is belangrijk omdat hij vereist dat je tevoren al keuzes hebt gemaakt en je dat niet iedere keer weer tijdens je regeerperiode moet doen. Met een ideologie dringt een besluit zich als vanzelf op en moet je nadenken over de redenen waarom je tegen je basisfilosofie in zou gaan. Het leidt niet tot dogma’s (dat gebeurt pas als zo’n ideologie te lang aan de macht blijft), het leidt tot betrouwbaarheid, iets waar de kiezers overal bij gebaat zijn.

Daarom zou het mooi zijn als Romney voor Ryan zou kiezen. Ik weet het, het simpele feit alleen al dat Romney de Republikeinse kandidaat is maakt deze uitkomst onwaarschijnlijk. Romney is de opportunist in optima forma, in die zin hebben de Republikeinen in de voorverkiezingen al gekozen voor visieloze, humorloze karakterloosheid. Romney heeft geen ideologie, Obama trouwens ook niet, wat zijn tegenstanders ook mogen monkelen. Maar juist die kleurloosheid van Romney zou misschien een opportunistische verrassing kunnen opleveren.

Romney/Ryan zou duidelijkheid bieden maar het zou vereisen dat Romney honderd procent gaat voor de Ryan ideologie anders krijgen we dagelijks een beeld te zien van splijting binnen het ticket. Ik vrees dat Romney niet zoveel lef heeft. Hij is geen staatsman.

Overigens denk ik dat de Ryan-ideologie de verkiezingen niet zou winnen, maar dat doet het Romney pragmatisme ook niet. Zo gezien doet het er niet toe. Maar een echte keuze voor de kiezers zou leuk zijn en ideologie helpt daarbij, in de VS en hier.