Na Brexit mag van Nederlandse politici helderheid worden geëist

Nederland is weer een grensstaat geworden net als Polen. Er komen weer controles in Hoek van Holland met vrachtwagens die naar grote parkeerplaatsen worden gedirigeerd waarna de chauffeurs hun lading moeten inklaren en rechten betalen voor ze het land in mogen. De Europese Unie eindigt langs de twaalfmijlszone in de Noordzee. Dat is een heel concreet gegeven nu het Britse volk er voor heeft gekozen om de Europese Unie te verlaten. De bookkeepers hebben ongelijk gehad en wie zo slim was in Londen op een Brexit te wedden, kan vanavond heel duur uit eten gaan. Om te beginnen.

Het leek wel of de Nederlandse politici al in de avond van donderdag een voorschot namen op Brexit. Ze verklaarden voor de microfoon van ‘Met het Oog op Morgen’ om strijd dat dit – hoe het ook af zou lopen – een wake up call was dat de EU drastisch moest veranderen. Van Jesse Klaver tot Sybrand Buma, ze zeiden het allemaal.

De kans is groot dat zij er de komende tijd een schepje bovenop doen. Ook zij hebben het gehád met Brussel, zullen wij te horen krijgen tot we er kotsmisselijk van worden. Het is vijf voor twaalf. Zij begrijpen de Britse kiezers bijzonder goed. Zij kunnen zich voorstellen dat ook veel Nederlanders, geconfronteerd met zoveel shit uit de Europese Unie, voor een Nexit gaan. Kostbaar circus enzovoorts.

Zo maken zij in hun zucht tot slijmen bij de publieke opinie Nederland rijp voor een Nexit, net zoals zij door hun zogenaamde begrip na de twee Nederlandse referenda in deze eeuw alleen zichzelf geschaad hebben. In Zaal Weltevreden te Dokkum (als er een zaal met zo’n naam bestaat) lelijk doen tegen de EU en je collega’s op vergaderingen in Brussel en Luxemburg op de schouders slaan, dát is pas fnuikend voor het vertrouwen in de democratie en de goede wil van de EU.

Gelukkig vinden de volgende verkiezingen over negen maanden plaats. Dit betekent dat wij als kiezers kunnen eisen dat de dames en heren kandidaten en hun partijen met de billen bloot gaan. We moeten geen genoegen nemen met deze praatjes voor de vaak en deze pogingen om een stemmetje te winnen met onverplichtend anti EU-sentiment. Wie zegt dat het zo niet langer gaat in Brussel, dient precies en nauwkeurig te zeggen, welke hervormingen dan moeten plaats vinden. Wie in het vage blijft, is een oplichter en niemands stem waard.

Eerlijke politici en integere partijen publiceren in hun programma’s een heldere blauwdruk van de vernieuwde EU in hun ogen. Dat zal zeer verschillende beelden opleveren. Deze informatie is wezenlijk voor burgers die moeten bepalen aan wie zij met gerust hart hun vertrouwen kunnen geven. In algemene termen gesteld gemopper is onvoldoende. Helderheid hebben wij nodig. Op het moment wordt die alleen maar door Geert Wilders geboden met zijn strijd voor een Nexit. Hij is de enige die electoraal zal profiteren als de andere politici zich beperken tot gemopper op de EU zonder glashelder uit te leggen, hoe zij dan met Brussel verder willen gaan.

Het Verenigd Koninkrijk ondertussen is nu een soort Oekraïne geworden. Dat gaat ons nog heel wat hoofdbrekens bezorgen. Haal dat ‘Verenigd’ maar weg. Op donderdagochtend al waarschuwden Londense politici tegen een afscheidingsbeweging in Schotland. Dat zou – oude gewoontes slijten langzaam – tot veel economische ellende leiden. Toch ligt een nieuw referendum voor de hand dat deze keer wel tot een afscheiding van Schotland zal leiden waarna de nieuwe natie zal proberen zich bij de Europese Unie te voegen.

Ook in Ierland komen problemen. Daar wordt the border, de grens tussen de Ierse Republiek en Ulster weer een scherpe scheidslijn. De oude douanehuisjes zullen weer verrijzen en de controles keren terug. Toch heeft een meerderheid van de bevolking in Noord-Ierland voor remain gestemd, al was die minder groot dan men vermoedde. Dit zal zonder twijfel het verlangen van de katholieke partijen Sinn Fein en SLDP naar een hereniging met Ierland – het oude ideaal – nieuw leven inblazen wat de broze verstandhouding met de protestanten geen goed zal doen.

De vrede in Ulster heeft daarvoor teveel aspecten van een bevroren burgeroorlog. Een paar weken geleden verklaarde premier Cameron dat hij voor Great Britain ging en niet voor Little England. De kans is groot dat hij die laatste gekregen heeft.

Tegelijkertijd zijn de politici die voor remain gingen, Cameron en zijn tegenvoeter van Labour, Corbyn, ernstig beschadigd. Weliswaar hadden donderdagavond al tachtig conservatieve parlementsleden uit het pro-Brexit kamp, Boris Johnson voorop, hem gevraagd om toch vooral aan te blijven maar dat heeft hem niet gered. Hij kon niet ongestraft zijn jasje keren. Hij kon evenmin doen of er niets gebeurd is nadat hij heeft verklaard dat naar het volk moet worden geluisterd. Cameron heeft dat ingezien. Hij handelt de zaken af en zal over een maand of drie aftreden en ongetwijfeld zijn titel krijgen en een plaatsje in het Hogerhuis.

Met een Balkenende doen kom je in het nog net Verenigde Koninkrijk niet ver. Juist op het moment dat krachtig leiderschap noodzakelijk is, hebben de belangrijkste politieke leiders op het verkeerde paard gewed. Alleen als het politieke bed drastisch wordt opgeschud, kan in Londen een regering met werkelijk draagvlak worden gevormd.

Daarom mogen wij nog een tweede eis stellen aan de Nederlandse politici: dat zij op een heldere manier positie kiezen ten opzichte van het Verenigd Koninkrijk en eventuele afscheidingsbewegingen aan de overkant van de Noordzee. Ook dat hebben wij nodig om op een behoorlijke manier over negen maanden onze stem uit te kunnen brengen.

En dan zijn de economische gevolgen van Brexit nog buiten beschouwing gelaten. Het enige wat er nu op zit is Let us face the music and dance.

De tekst van Let’s Face the Music and Dance, in de jaren dertig van de vorige eeuw geschreven voor Fred Astaire, heeft ineens een verbijsterende nieuwe actualiteit gekregen. Lees maar.

There may be trouble ahead But while there’s moonlight and music And love and romance Let’s face the music and dance Before the fiddlers have fled Before they ask us to pay the bill And while we still Have the chance Let’s face the music and dance Soon We’ll be without the moon Humming a diff’rent tune And then There may be teardrops to shed So while there’s moonlight and music And love and romance Let’s face the music and dance Dance Let’s face the music and dance